Η Μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου Βυτουμά βρίσκεται βορειοδυτικά των Τρικάλων, στην επαρχία Καλαμπάκας και σε άμεση γειτνίαση με την ομώνυμη κοινότητα. Σύμφωνα με τις πηγές ιδρύθηκε το 1161 με έξοδα του Κωνσταντίνου Ταρχανιώτη και της συζύγου του Ζωής. Από τη μονή αυτή σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό και ένα παρεκκλήσιο, γύρω από τα οποία έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια μια μονή με καινούργια κτίρια. Eισερχόμενος κανείς στον περίβολο της μονής νοτίως της πύλης συναντά το αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου παρεκκλήσιο που κτίστηκε το 1559. Το παρεκκλήσιο στην κτητορική του επιγραφή αναφέρεται ως "προπύλαιον" διαβατικό στη μονή αλλά σύμφωνα με νεότερες μελέτες χρησιμοποιήθηκε από την αρχή ως παρεκκλήσιο. Πρόκειται για ένα μικρό μονόχωρο ναό που καλύπτεται με φουρνικό (ασπίδα) και είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες που φιλοτέχνησε το 1559 ο αρχιμανδρίτης Νεκτάριος. Στο κέντρο του περιβόλου βρίσκεται το καθολικό της μονής που μέχρι τον 18ο αι. αποτελούσε ενοριακό ναό. Το αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου καθολικό που κτίστηκε το 1600 είναι μια τρίκλιτη βασιλική με υπερυψωμένο το κεντρικό κλίτος και μεταγενέστερο (1662) νάρθηκα στη δυτική του πλευρά. Ο ζωγραφικός διάκοσμος και το αξιόλογης τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο του καθολικού χρονολογούνται στο 1600. Το ίδιο έτος φιλοτεχνήθηκαν και οι φορητές εικόνες της μονής που αποτελούν έργα του γνωστού αγιογράφου Δροσινού από το Φανάρι Καρδίτσας.

Το μοναστήρι, ύστερα από την μετατροπή του σε γυναικεία μονή (1952), γνωρίζει μεγάλη άνθηση.