Η σύνθετη στοά του Αβάτου αποτελεί το μυστηριακό αλλά και ταυτόχρονα λειτουργικό χώρο, όπου επιτυγχανόταν η ίαση του ασθενούς μέσω της εγκοίμησης και κατά συνέπεια μέσω της επαφής του με το θείο. Το Άβατο ή Εγκοιμητήριο κατασκευάστηκε σε δύο οικοδομικές φάσεις, στις αρχές και στο τέλος του 4ου αι π. Χ. Κατά τη δεύτερη, διπλασιάστηκε το μήκος του κτιρίου, ανταποκρινόμενο στη συνεχώς αυξανόμενη φήμη της λατρείας του Ασκληπιού. Σύμφωνα με μια επιγραφή, αρχιτέκτονας του Αβάτου αναφέρεται ο Πέριλλος.

Πρόκειται για ένα μεγάλο, επίμηκες οικοδόμημα στα Βόρεια του ναού του Ασκληπιού, το οποίο αντικατέστησε μια μικρότερη στοά αρχαϊκών χρόνων που εντοπίστηκε σε χαμηλότερο επίπεδο κατά τις πρόσφατες εργασίες. Στο κτίριο των αρχών του 4ου αιώνα ενσωματώθηκε και το ιερό πηγάδι, καθώς το νερό αποτελούσε πάντα σημαντικό στοιχείο της ίασης. Η στοά της α΄ φάσης κατελάμβανε μόνο το ανατολικό ήμισυ του τελικού μήκους της, το οποίο χωριζόταν με ισχυρό τοίχο σε 2 μέρη κατά μήκος. Στα τέλη του 4ου αι π.Χ., η μονώροφη στοά επεκτάθηκε προς τα δυτικά. Εδώ, η κατωφέρεια του εδάφους οδήγησε τον αρχιτέκτονα στην κατασκευή διώροφης στοάς. Το ισόγειο της δυτικής πτέρυγας είχε κτιστή πρόσοψη με εντοιχισμένους πεσσούς και μερικώς ανεπτυγμένο δωρικό θριγκό ενώ εσωτερικά κεντρική πεσσοστοιχία από 6 δωρικούς πεσσούς στήριζε το ξύλινο δάπεδο του πρώτου ορόφου. Η μεγάλη υψομετρική διαφορά καλύφθηκε με τη μνημειώδη κλίμακα στο σημείο ένωσης των 2 πτερύγων. Πλέον, η πρόσοψη του κτιρίου αποτελούνταν από 31 κίονες ιωνικού ρυθμού, οι οποίοι είχαν μεταξύ τους λίθινα κιγκλιδώματα.

Στην στοά του Αβάτου πραγματοποιούνταν η ίαση των ασθενών που προσέρχονταν στο Ιερό του Θεού - Θεραπευτή. Εδώ, μακριά από αδιάκριτα μάτια, ο ασθενής προσδοκούσε τη θεραπεία του, η οποία επιτυγχανόταν μέσω της εγκοίμησης και κατά συνέπεια μέσω της επαφής του πιστού με το Θείο. Ο ασθενής, αφού είχε εξαγνιστεί με νερό από το «ιερό πηγάδι?, κοιμόταν στο έδαφος, σε επαφή δηλαδή με τη χθόνια κατοικία του Θεού, και ο Θεός, ο ίδιος ή τα ιερά του ζώα, εμφανιζόταν στον ύπνο του και τον θεράπευε ή του υπεδείκνυε τον τρόπο θεραπείας. Η εγκοίμηση ελάμβανε χώρα στο βόρειο κλειστό τμήμα της μονώροφης στοάς και στο ισόγειο της διώροφης στοάς, όπου υπήρχαν σειρές από λίθινα θρανία. Στο εσωτερικό του Αβάτου είχαν επιπλέον αναρτηθεί λίθινες επιγραφές («ιάματα?), οι οποίες εξιστορούσαν τα θαύματα του θεού. Ορισμένες από αυτές βρίσκονται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Επιδαύρου.

Το Άβατο, ως βασικό άλλωστε οικοδόμημα στην άσκηση λατρείας του Ασκληπιού, παρέμεινε σε χρήση έως τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους και ενσωματώθηκε στην περιμετρική στοά του 4ου αιώνα μ.Χ., η οποία αναδιοργάνωσε το Ιερό, περιλαμβάνοντας τα πιο σημαντικά οικοδομήματα. Μετά το διάταγμα του Θεοδοσίου το 426 μ.Χ περί απαγόρευσης της αρχαίας λατρείας, το Άβατο, ακολουθώντας τη μοίρα του υπόλοιπου Ιερού, εγκαταλείφθηκε.

Το μνημείο ήρθε στο φως στα τέλη του 19ου αιώνα από τον Π. Καββαδία. Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιήθηκε από την Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Επιδαύρου πρόγραμμα μερικής αποκατάστασης του κτιρίου.