Ένα από τα πιο σημαντικά μοναστηριακά συγκροτήματα της Λακωνίας. Περιλαμβάνει αρκετούς λειτουργικούς χώρους. Το καθολικό είναι τρίκογχος σταυροειδής τρουλαίος ναός "αθωνίτικου" τύπου (1620). Κυρίως ναός και νάρθηκας είναι κατάγραφοι από τοιχογραφίες του Γεωργίου Μόσχου. Στα βόρεια του καθολικού έχει κτιστεί ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής (1707).
Στη βυζαντινή περίοδο, κέντρο της λατρείας των αγίων υπήρξε ο κοντινός σπηλαιώδης ναός, καθολικό της παλαιάς Μονής. Κτήτορες της νέας Μονής υπήρξαν ο Ιερομόναχος και ηγούμενος Κυπριανός καθώς και οι μοναχοί Παρθένιος και Θεοδόσιος. Κατά την Τουρκοκρατία η Μονή έγινε Σταυροπηγιακή και έτσι απέκτησε προνόμια και πολλά μετόχια. Αξιόλογη ήταν και η πνευματική προσφορά της, καθώς λειτουργούσε ως κρυφό σχολειό των ραγιάδων Ελλήνων.
Λειτουργεί ως ανδρική κοινοβιακή Μονή.
Στην κοντινή κοινότητα Χρυσάφων και στην ευρύτερη περιοχή εντοπίζονται σημαντικά μνημεία όπως η Παναγία Χρυσαφίτισσα, ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, ο ναός του Αγ. Δημητρίου, ο ναός του Αγ. Νικολάου κ.ά., βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων.
Έχουν γίνει αναστηλώσεις της βόρειας πτέρυγας κελλιών, ολοκληρώνονται οι εργασίες στην ανατολική ενώ στη νότια βρίσκονται εν εξελίξει. Από το 1985 έχουν ξεκινήσει συστηματικές εργασίες στερέωσης, συντήρησης και αποκάλυψης των τοιχογραφιών.
|