Η Μονή Ξηροποτάμου βρίσκεται στο μέσον της χερσονήσου του Άθω, στο δρόμο από τη Δάφνη στις Καρυές και είναι αφιερωμένη στους Τεσσαράκοντα Mάρτυρες. Το καθολικό της ανοικοδομήθηκε στα 1783. Η μονή διαθέτει αρκετά παρεκκλήσια και μερικά κελλιά.

Ιδρύθηκε στα τέλη του 10ου αι. πιθανώς από τον μοναχό Παύλο Ξηροποταμηνό και ευημερεί μέχρι την αρχή της Φραγκοκρατίας, οπότε και αρχίζουν οι πειρατικές επιδρομές. Στην υστεροβυζαντινή περίοδο ενισχύεται οικονομικά από τη δυναστεία των Παλαιολόγων, καθώς και από Σέρβους ηγεμόνες. Μετά την πτώση του Βυζαντίου, οι οθωμανικές επιδρομές, καθώς και δύο μεγάλες πυρκαγιές στα 1507 και 1609, επιφέρουν βαρύτατα πλήγματα στη μονή.

Από την πλούσια συλλογή κειμηλίων της μονής ξεχωρίζουν τo μεγαλύτερο στον κόσμο τεμάχιο Τιμίου Ξύλου, καθώς και το παναγιάριο από στεατίτη γνωστό ως ο δίσκος της Πουλχερίας. Η βιβλιοθήκη της μονής περιέχει γύρω στα 400 χειρόγραφα και περίπου 4.000 βιβλία. Στη μονή είναι εγκατεστημένη αδελφότητα 30 μοναχών.