Το ιερό της Αθηνάς Κραναίας βρίσκεται σε ένα από τα υψώματα της οροσειράς του Καλλιδρόμου. Πρόκειται για ένα σημαντικό ιερό, στο οποίο λειτουργούσε για ένα μεγάλο διάστημα το αρχείο του κοινού των Φωκέων.

Γενικά ο χώρος ήταν σε χρήση πριν από την Υστεροελλαδική ΙΙ (ΥΕΙΙ) περίοδο και συνέχισε να χρησιμοποιείται μέχρι και την περίοδο της Βενετοκρατίας. Ανασκαφικά γνωρίζουμε μόνο την ύπαρξη ενός ναού και ενός ναΐσκου της Αρχαϊκής περιόδου, καθώς και του κλασικού ναού της Αθηνάς. Από επιγραφικά στοιχεία γνωρίζουμε την επισκευή, κατά τους Ρωμαϊκούς χρόνους, μιας στοάς αφιερωμένης στον Ποσειδώνα. Επίσης από τις περιγραφές του Παυσανία, ο οποίος ανέβηκε στο ιερό λίγο μετά το 170 μ.Χ., γνωρίζουμε την ύπαρξη κτηρίων για το ιερατείο και τους επισκέπτες.

Ο κλασσικός ναός της Αθηνάς Κραναίας οικοδομήθηκε κατά το δεύτερο μισό του 5ου π.Χ. και υπέστη αρκετές αλλαγές στον πήλινο διάκοσμό του κατά τη διάρκεια της ιστορίας του. Το άγαλμα της θεάς είχε φιλοτεχνηθεί από τους Αθηναίους γλύπτες Τιμοκλή και Τιμαρχίδη, γιούς του Πολυκλή. Η θεά παριστανόταν ως πρόμαχος και η ασπίδα της ήταν απομίμηση της ασπίδας του αγάλματος της Αθηνάς Παρθένου στην Αθήνα.

Το ιερό ανέσκαψε πρώτος ο Γάλλος αρχαιολόγος P. Paris τα έτη 1883 -1884. Η ανασκαφική έρευνα αποκάλυψε έναν δωρικό πρόστυλο ναό (6 Χ 13) με ύψος κιόνων 4,40 μ. και προσανατολισμό Βορρά-Νότο. Εκτός του τεμένους αποκαλύφθηκαν το εσωτερικό αναλημματικό τείχος του πλατώματος του ναού και μια στοά. Οι μετεγενέστερες ανασκαφές της ΙΔ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων αποκάλυψαν την κύρια είσοδο του ιερού στο νοτιοδυτικό άκρο του περιβόλου, η οποία πλαισιώνεται από δύο πύργους. Ταυτίστηκε επίσης ανασκαφικά το στρώμα καταστροφής του αρχαϊκού ναού της Αθηνάς Κραναίας και ενός ναΐσκου ("περσικό στρώμα καταστροφής").