Ο ναός των Αγίων Χαραλάμπους και Νικολάου είναι κτισμένος στον οικισμό Πέραμα, έδρα του ομώνυμου Δήμου, πολύ κοντά στις όχθες της λίμνης Παμβώτιδας και βόρεια της πόλης των Ιωαννίνων. Βρίσκεται επίσης πάνω στον οδικό άξονα Ιωαννίνων ? Μετσόβου.
Στη σημερινή του μορφή ο ναός είναι ξυλόστεγη, δίκλιτη βασιλική με νάρθηκα. Τα κλίτη χωρίζονται με τοξοστοιχία, αποτελούμενη από πέντε καμάρες. Το βόρειο κλίτος είναι αφιερωμένο στον άγιο Χαράλαμπο και το νότιο στον άγιο Νικόλαο και για τον λόγο αυτό χαρακτηρίζεται ως δισυπόστατος.
Για τον χρόνο ανέγερσης του ναού δεν υπάρχουν στοιχεία. Αρχικά ο ναός θα πρέπει να είχε τη μορφή ενός μονόχωρου, σχετικά μικρών διαστάσεων, θολοσκεπούς ορθογώνιου ναού με τρίπλευρη αψίδα στα ανατολικά, η οποία παρουσιάζει μείωση προς τα πάνω.
Στα 1769 φαίνεται ότι ο ναός διευρύνθηκε. Καταστράφηκε η αρχική του καμάρα και το εξωτερικό τμήμα του νότιου τοίχου και επεκτάθηκε βόρεια με ένα αντίστοιχο τμήμα (κλίτος). Και οι δύο ναοί στεγάστηκαν με ενιαία τετράρριχτη στέγη.
Η μόνη γραπτή μαρτυρία για το μνημείο, προέρχεται από την επιγραφή που σώζεται στη δυτική πλευρά του βόρειου κλίτους (ΒΔ άκρο), η οποία μας δίνει πληροφορίες για την ιστόρησή του. Οι πρώτοι επτά στίχοι της επιγραφής είναι με κεφαλαία γράμματα και οι δύο τελευταίοι με πεζά. Η επιγραφή έχει ως εξής:
? ΙΣΤΟΡΗΘΗ Ο ΘΕΙΟC OYTOC ΚΑΙ ΠΑΝCΕ/ΠΤΟΣ ΝΑΟCΤΟΥ ΑΓΙΟΥ [ΟCΙ]ΩΜΑΡΤΥΡΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΑΨΞΘ? ΚΑΙ [ΑΡΧΙΕΡΑΤΕΥΟΝΤΟC ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΚΥΡΙΟΥ] ΓΑΥΡΙΗΛ.
ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΚΩΝςΑ ΚΥΡΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΤΩΝ [ΕΠΙΤΡΟ/ΠΕΥΟΝΤΩΝ] ΔΙ ΕΞΟΔΟΥ ΚΥΡ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΙΟΥ ΑΡ[ΓΥΡΗ] ΕΚ ΠΟΛΕΩΣ ΙΩΑΝΝΗΝΩΝ ΔΙΑ ΧΗΡΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ/ μοναχού και τον τέκνον αυτού Ιωάννου κ(αι) γεωρΓΙΟΥ Εκ κώμης/καπεσώβου επήτροπος σταύρος Τζόρας.
Σύμφωνα με την επιγραφή ο ναός τοιχογραφήθηκε το 1769. Έχει ωστόσο διαπιστωθεί ότι υπάρχουν δύο διαφορετικές φάσεις ζωγραφικής. Μία στο βόρειο κλίτος και μία στη νότια πλευρά. Η επιγραφή αναφέρεται στη νεώτερη από αυτές, δηλαδή στην τοιχογραφία του βόρειου κλίτους.
Για τις τοιχογραφίες της πρώτης φάσης δεν υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες. Οι τοιχογραφίες της δεύτερης φάσης έγιναν από τους Καπεσοβίτες ζωγράφους Αθανάσιο και τα τέκνα αυτού Ιωάννη και Γεώργιο που έχουν φιλοτεχνήσει και άλλους ναούς του Ζαγορίου και της ευρύτερης περιοχής των Ιωαννίνων.
Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού χρονολογείται πιθανότατα το 1769.
|