Ο Ιερός Ναός της Κοίμησης Θεοτόκου βρίσκεται στο χωριό Λογγάδες, (παλιά Αρδαμίτσα), στους πρόποδες του Δρίσκου, ανατολικά της πόλης των Ιωαννίνων και σε μικρή απόσταση από αυτή. Ο ναός φαίνεται πως κτιστηκε ή ανακαινίστηκε με πρωτοβουλία του εξ Ιωαννίνων Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ιωάσαφ Β?, του επονομαζόμενου Μεγαλοπρεπή. Σύμφωνα με την παράδοση οι Λογγάδες ήταν ο τόπος καταγωγής της μητέρας του Ιωάσαφ, η οποία σχετίζεται με πολύ σημαντικές δωρεές στην περιοχή των Ιωαννίνων κατά τον 16ο αιώνα.
Ωστόσο η σημερινή μορφή του μνημείου δεν προσφέρεται για μία τέτοια χρονολόγηση, καθώς έχει υποστεί διάφορες επεμβάσεις. Πρόκειται για μονόχωρο ναό, μεγάλων διαστάσεων, με εγκάρσιες καμάρες που στηρίζονται σε παραστάδες. Επιγραφή εγχάρακτη σε στρογγυλό λίθο και εντοιχισμένη στον δυτικό εξωτερικό τοίχο του ναού: ? ΕΜΕΡΕ/-ΜΕΤΙΣΘΗ Ε(ΤΕΙ), ζρλγ (=1624/5) μας πληροφορεί ότι ο ναός επισκευάστηκε στις αρχές του 17ου αιώνα.
Ο κυρίως ναός στη βόρεια, δυτική και νότια πλευρά του περιβάλλεται από μεταγενέστερη λίθινη κατασκευή, εν είδη κλειστού χαγιατιού. Στους χώρους αυτούς που δημιουργήθηκαν, υπάρχουν δύο παρεκκλήσια, του αγίου Νικολάου στη βόρεια πλευρά και της Φανερωμένης στη νότια.
Στο προαύλειο του ναού, στη βόρεια πλευρά σχηματίζεται αίθριο, που περιβάλλεται βόρεια και ανατολικά από σκεπαστή στοά.
Στις μακρές πλευρές του ναού υπάρχουν αντηρίδες, οι οποίες προστέθηκαν για στατικούς λόγους, καταστρέφοντας ωστόσο σε ορισμένα σημεία την τοιχοδομία τους και διαταράσσοντας την αισθητική ισορροπία των όψεών τους.
Η μορφή της στέγης του κυρίως ναού εξωτερικά είναι δίρριχτη. Η τοιχοδομία του, από τοπικό σχιστόλιθο, ακολουθεί ένα σύστημα τοιχοποιίας που ονομάζεται ψευδο- πλινθοπερίκλειστο (οι πλίνθοι δεν περιβάλλουν τους λίθους της τοιχοποιίας οριζόντια και κάθετα με κανονικότητα).
Στο εσωτερικό ο ναός καλύπτεται από μεταβυζαντινές τοιχογραφίες ενώ η ξύλινη οροφή του στολίζεται με ωραίο πολύχρωμο αβακωτό σχέδιο.
Οι τοιχογραφίες βρίσκονται σε άσχημη κατάσταση διατήρησης και με πολλές επιζωγραφήσεις. Κάποιες ωστόσο, όπως η παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας στο νότιο τοίχο και οι μορφές των αγίων Παχωμίου και Ευθυμίου θα μπορούσαν να τοποθετηθούν τον 16ο αιώνα, περίοδο που μπορεί να συνδεθεί με τον Πατριάρχη Ιωάσαφ, που φέρεται από την παράδοση ότι χρηματοδότησε την αγιογράφηση του ναού.
Σύμφωνα με επιγραφή που δεν σώζεται πλέον, το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού κατασκευάστηκε το 1760, ενώ ακόμη νεώτερο, το 1895, είναι το ωραίο καμπαναριό του ναού με μονόλοβα ανοίγματα σε τρία επίπεδα.
|