ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΦΩΤΟΘΗΚΗ
 
 
© Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, © 26η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
Άποψη οχυρωμένου συγκροτήματος Καπετανάκη
Το οχυρωμένο συγκρότημα της οικογένειας των Καπετανάκηδων βρίσκεται σε καλή κατάσταση διατήρησης στον οικισμό της Τρικότσοβας (σημ. Χαραυγή), σε λόφο που είναι γνωστός με την ονομασία Πετροβούνι, κοντά στο χωριό Σωτηριάνικα της Μεσσηνιακής Μάνης. Σύμφωνα με το ιδιότυπο διοικητικό σύστημα της βορειοδυτικής (Έξω) Μάνης, που ίσχυε έστω και εθιμοτυπικά μέχρι και την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, ο «καπετάνιος» ήταν ο τοπικός άρχοντας μιας ορισμένης περιοχής, την οποία ήλεγχε από το «φρούριό» του. Κάθε «φρούριο» περιλάμβανε οχυρωματικό περίβολο, πολεμικό πύργο, πυργόσπιτο και άλλα βοηθητικά κτήρια. Το συγκρότημα στα Σωτηριάνικα ιδρύθηκε από τον Γεωργάκη Καπετανάκη, μορφή που έχει μνημονευτεί στην τοπική λαϊκή ποίηση και σε έγγραφα της εποχής. Το γεγονός ότι διασώζεται το όνομα του αρχιμάστορα που το σχεδίασε, του Νικήτα Μανδραπήλιου, αποτελεί μοναδικό και εξαιρετικά ενδιαφέρον στοιχείο για την ιστορία της αρχιτεκτονικής του. Το μνημείο είναι τραπεζιόσχημο στην κάτοψη, ακολουθώντας τη διαμόρφωση του εδάφους. Περικλείεται από τείχος που ενισχύεται σε σημεία από κυκλικούς πύργους. Οι πύργοι παρουσιάζουν κατασκευαστικά στοιχεία αμυντικού χαρακτήρα, όπως καταχύστρες και κλουβιά. Στην ανατολική πλευρά ανοίγεται η τοξωτή πύλη εισόδου και βρίσκεται ο κύριος πύργος του καπετάνιου. Τα δύο δρομικά κτίσματα της βόρειας και δυτικής πλευράς χρησίμευαν ως χώροι κατοικίας, με βοηθητικούς και αποθηκευτικούς χώρους. Όπως και σε κάθε ανάλογο κτίσμα της εποχής, δε λείπει η μικρή εκκλησία, μονόκλιτη ξυλόστεγη και αφιερωμένη στον Προφήτη Ηλία. Σύμφωνα με μορφολογικά στοιχεία αλλά και με ό,τι αναφέρεται στη διαθήκη του κτήτορα, το συγκρότημα άρχισε να κτίζεται στα τέλη του 18ου ή στις αρχές του 19ου αιώνα. Αποτελεί ένα είδος μικρού, ιδιωτικού κάστρου, τυπικό δείγμα της ιδιότυπης μανιάτικης κοινωνικής και αρχιτεκτονικής παράδοσης.