Σύμφωνα με τις ελάχιστες πληροφορίες που υπάρχουν για τα δημόσια οικοδομήματα του κάστρου, είναι γνωστό ότι το 1838 με απόφαση της Γερουσίας όλες οι δημόσιες οικοδομές του φρουρίου παραδόθηκαν στις στρατιωτικές αρχές. Από τα δημόσια κτίσματα που υπάρχουν στο κάστρο έως σήμερα διατηρούνται τα εξής :

Διοικητήριο

Ήταν η κατοικία του Προβλεπτή, που αποτελούσε και την έδρα της διοίκησης, ήταν κτισμένη πιθανότατα στη ΝΑ πλευρά του κάστρου. Το παλάτσο του πρεβεδούρου, εκτός από κατοικία του προβλεπτή ήταν και έδρα της διοίκησης. Το κτίριο καταστράφηκε από του σεισμούς το 1767 και στη θέση του χτίστηκε ένα «πενιχρό οικοδόμημα».

Φυλακές

Το συγκρότημα των δύο κτισμάτων, που επί ενετοκρατίας αποτελούσε τις κρατικές φυλακές. Τα μικρά κελιά του διατηρούνται σε καλή κατάσταση. Οι μεγάλοι και καταστροφικοί σεισμοί του 1893 ερείπωσαν τις φυλακές, των οποίων τα κτίρια, όπως και τα άλλα του φρουρίου, λεηλατήθηκαν με την αρπαγή θυρών, παραθύρων, κιγκλίδων και άλλων υλικών.0

Στρατώνες

Τα καταλύματα των στρατιωτών ανά τους αιώνες στο κάστρο της Ζακύνθου είναι σχεδόν αδύνατο να ταυτιστούν σήμερα, αφού όλα σχεδόν τα κτίσματα έχουν καταστραφεί.

Πυριτιδαποθήκες

Σήμερα σώζονται δύο πυριτιδαποθήκες, η μεγαλύτερη βρίσκεται κοντά στη νότια πύλη του οχυρώματος Bembo και πρόκειται για ένα εντυπωσιακό κεραμοσκεπές ορθογώνιο κτίσμα, με πολύ χοντρούς τοίχους και θόλους εσωτερικά. Η μικρότερη πυριτιδαποθήκη βρίσκεται δίπλα στις φυλακές, κοντά στον προμαχώνα Grimani, κτίσμα σχεδόν τετράγωνο με πυραμιδοειδή κάλυψη, που το κεντρικό τμήμα της είχε καταπέσει στο εσωτερικό της αποθήκης.

Γήπεδο

Αποκαλύφθηκε στη βορειοδυτική πλευρά του φρουρίου, κοντά στο οχύρωμα Posto dell? Pozzetto και σε μικρή απόσταση από τα τείχη. Το κτίσμα δεν πρέπει να ήταν στεγασμένο, αφού βρέθηκε εσωτερικά, στη βορειοδυτική πλευρά του και σε επαφή με την τοιχοποιία, περίτεχνα κατασκευασμένο μαρμάρινο κανάλι για τη συλλογή των υδάτων.

Άλλα δημόσια κτίρια που αναφέρονται στις πηγές, αλλά δεν είναι γνωστή η ακριβής θέση τους στο κάστρο, είναι το γηροκομείο, το νοσοκομείο και η βιβλιοθήκη. Είναι επίσης γνωστό, ότι λίγα χρόνια μετά την κατάληψη της Ζακύνθου από τους Βενετούς, δημιουργήθηκε στο κάστρο το αρχειοφυλακείο (archivio), όπου τοποθετούνταν όλα τα αρχεία της Κοινότητας και τα πρωτόκολλα των συμβολαιογράφων που πέθαιναν.

Επιπλέον, το 1750 ανεγέρθηκε θέατρο, σε απροσδιόριστο σημείο του κάστρου, όπου και δόθηκε η πρώτη γνωστή θεατρική παράσταση στη Ζάκυνθο. Νεαροί ζακυνθινοί άρχοντες έπαιξαν στα ιταλικά τους Πέρσες του Αισχύλο, για να γιορτάσουν τη χριστιανική νίκη στη ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571. Είχε 300 θέσεις και σε αυτό ανέβαιναν από νέους ερασιτέχνες ιταλικές κωμωδίες, στο πρωτότυπο ή σε ελληνική μετάφραση. Το θέατρο αυτό παρέμεινε σε λειτουργία έως το 1790 περίπου.



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Μυλωνά Α. Ζωή, Το Κάστρο της Ζακύνθου, εκδ. Τ.Α.Π.Α., Αθήνα 2003