Η Ι. Μ. Μίχλας ή Μοίχλας βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Πέντε Εκκλησιές και Πολύδροσο, σε ένα μικρό πλάτωμα του βουνού Μίχλα, από το οποίο πήρε και το όνομα το μοναστήρι.

Η μονή είναι αφιερωμένη στη Γέννηση της Παναγίας της Λαμποβήθρας (της Παναγίας άνω Λαμπόβου Αργυροκάστρου) που λατρεύεται και στη Θεσπρωτία. Ιδρύθηκε το 1845 από τον ηγούμενο της μονής Βέλλιανης Λεόντιο. Το έτος κτήσης της μονής και το όνομα του ιδρυτή αναφέρονται σε πλίνθινη επιγραφή στην εξωτερική πλευρά του Ιερού Βήματος, ενώ μία δεύτερη εντοιχισμένη πάνω από το παράθυρο του καθολικού επιβεβαιώνει το όνομα του ηγούμενου Λεοντίου.

Κατά την επανάσταση της Ηπείρου το 1854, ο Λεόντιος μετέφερε τα περισσότερα ιερά βιβλία της μόνης Βέλλιανης στη μονή της Μίχλας, από τα οποία σώθηκαν τελικά τρία με τις ενθυμήσεις τους. Επίσης, ο Λεόντιος το 1874 ανέλαβε το κτίσιμο σχολείου στην Οσδίνα, το οποίο συντηρούσε η μονή.

Σώζεται το καθολικό της μονής. Πρόκειται για μονόχωρο καμαροσκέπαστο ναό με πολυγωνική αψίδα στα ανατολικά. Περίβολος περικλείει το ναό από τη νότια, δυτική και βόρεια πλευρά, όπου και η τοξωτή θύρα εισόδου στο εσωτερικό. Ο ναός έχει δεχτεί μεταγενέστερες επεμβάσεις. Στη βόρεια και νότια πλευρά του αντίστοιχα εφάπτονται δύο προσκτίσματα, τα οποία, σύμφωνα με εγχάρακτη επιγραφή που διακρίνεται στην εξωτερική πλευρά του βόρειου προσκτίσματος, είναι μεταγενέστερα της ίδρυσης του ναού.

Εσωτερικά φέρει επίχρισμα με ασβεστοκονίαμα. Πάνω από την είσοδο του δυτικού τοίχου σώζεται επιγραφή σε ελλειψοειδές περίγραμμα, σύμφωνα με την οποία ο ναός τοιχογραφήθηκε το 1890. Στην αψίδα του ιερού σώζονται ίχνη τοιχογραφίας της Πλατυτέρας, από την οποία διακρίνεται μέρος των ενδυμάτων. Οι εικόνες του τέμπλου έχουν φιλοτεχνηθεί από τον ζωγράφο Πέτρο Γεωργιάδη στα μέσα του 19ου αι., με έξοδα του ηγουμένου της μονής Λεοντίου.

Βιβλιογραφία

1. Σπύρος Μουσελίμης, Αρχαιότητες της Θεσπρωτίας. Θρύψαλα, Συντρίμμια και Χαλάσματα, Γιάννενα 1980, σελ. 214-217

2. Σπύρος Μουσελίμης , Η Βυζαντινή Οσδίνα και τα αρχαία τείχη αυτής, Αθήνα 1996, σελ. 37-40

3. Λαμπρινή Βάββα, Μελέτη Αποκατάστασης Ιεράς Μονής Μίχλας Πέντε Εκκλησιών Θεσπρωτίας, Ιωάννινα 2016, αδημοσίευτη μελέτη

4. Δημήτρης Καμαρούλιας, Τα Μοναστήρια της Ηπείρου, τ. Β΄, σελ. 51-55