Το Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (2000-2006) ενίσχυσε πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις που στόχευαν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής μέσω της ανάδειξης του πολιτιστικού περιβάλλοντος. Μεταξύ των άλλων, υποστήριξε τις πολιτιστικές δράσεις που ενίσχυαν περιοχές μέσα σε αστικό ιστό, απαξιωμένες, με σκοπό την αναβάθμισή τους. Οι δράσεις του είδους χρηματοδοτήθηκαν από το Πρόγραμμα των Ολοκληρωμένων Παρεμβάσεων Αστικής Ανάπτυξης σε Τοπικές Ζώνες Μικρής Κλίμακας και στο πλαίσιο αυτού του Προγράμματος στην πόλη της Χίου επελέγη ο οικισμός του Κάστρου, ο οποίος εμφανίζει πολλά αρνητικά χαρακτηριστικά. Η 3η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων προώθησε την ένταξη της αποκατάστασης και της επανάχρησης του μεγάλου οθωμανικού λουτρού (χαμάμ) του Κάστρου, ενός σημαντικού τοπόσημου και σημείου αναφοράς, που βρίσκεται σε μια από τις πιο πολυπολιτισμικές γειτονιές του οικισμού.

Το χαμάμ ανήκε στο Ελληνικό Δημόσιο από τη δεκαετία του 1970, οπότε είχε συντελεσθεί η αναγκαστική απαλλοτρίωσή του για αρχαιολογικούς σκοπούς. Από τότε παρέμενε σε κατάσταση ερείπωσης και ανενεργό, εγκαταλειμένο σε ένα επιβαρυμένο περιβάλλον. Η χρηματοδότηση των 653.000,00? από το Πρόγραμμα και η συνολική δαπάνη των 717.443,96?, με συμπλήρωση από Εθνικούς Πόρους, κατέστησε εφικτή την πλήρη αποκατάσταση του κτιρίου. Μετά την ολοκλήρωση των αναστηλωτικών εργασιών, το χαμάμ έχοντας διατηρήσει το λειτουργικό του σύστημα σε δυνατότητα χρήσης, μετατράπηκε σε σημαντικό χώρο πολιτισμού, όπου φιλοξενούνται εκθέσεις, εκπαιδευτικές δράσεις και ποικίλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις με ευρεία αποδοχή από το κοινό.

Το λουτρό βρίσκεται στο σημείο συμβολής του επιθαλάσσιου τείχους του Κάστρου με τα χερσαία τείχη. Χρονολογείται στο 18ο αιώνα που ήταν αιώνας μεγάλης ακμής για τη Χίο. Ήταν δημόσιο κτίριο που λειτουργούσε σε διαφορετικές ώρες της ημέρας για την εξυπηρέτηση των μουσουλμάνων ανδρών και γυναικών κατοίκων του Κάστρου. Αποτελεί τμήμα ενός ευαγούς ιδρύματος που περιελάμβανε -εκτός από το λουτρό- και ένα τζαμί με το νεκροταφείο του. Είναι το μεγαλύτερο χαμάμ του Κάστρου και διακρίνεται για την χαρακτηριστική του ογκοπλασία.

Το κτίριο καλύπτει επιφάνεια 365 τ.μ. και αποτελείται από δέκα αίθουσες. Οι χώροι που διαθέτει είναι οι τυπικοί για τα κτίρια του είδους του: πρώτο το αποδυτήριο ή ψυχρός χώρος, όπου ανοιγόταν η είσοδος. Αυτός επικοινωνούσε με τον χλιαρό χώρο που θερμαινόταν μέτρια (περί τους 35ο C) για να συνηθίζει το σώμα στη ζέστη. Στη συνέχεια, ακολουθούσε ένας μεγάλος θερμός χώρος, όπου οι θερμοκρασίες ήταν πλέον υψηλές (στους 45ο C). Δύο μικρότεροι θερμοί χρησίμευαν για δευτερεύουσες υπηρεσίες, όπως για καλλωπισμό, για αποτρίχωση ή περιποίηση του δέρματος κ.ά. Στο μέσον του μεγάλου θερμού χώρου, κάτω από τον επιβλητικό τρούλο, διαμ. 7.90 μ., δέσποζε ο μαρμάρινος πάγκος του μασάζ. Δεξαμενές νερού και ο χώρος με το καζάνι ήταν χώροι απαραίτητοι για τη λειτουργία του λουτρού. Σε επικοινωνία με το αποδυτήριο, μετά την είσοδο, ήταν το δωμάτιο του λουτράρη, ενώ σε επικοινωνία με τον χλιαρό χώρο που είναι ένας επιμήκης διάδρομος, βρίσκονταν τα αποχωρητήρια. Όλοι οι χώροι καλύπτονται από εντυπωσιακούς θόλους, όλων των τύπων: ημισφαιρικούς, μοναστηριακούς, παραβολοειδείς. Κωδωνόσχημα υάλινα διαφράγματα καλύπτουν εξωτερικά τις διαφόρων σχημάτων (ρόμβων, οκταγώνων, αστεριών κ.λπ.) φωτιστικές οπές που ανοίγονται στις ράχες των θόλων. Η θέρμανση των αιθουσών επιτυγχανόταν με την κυκλοφορία του ατμού και του θερμού αέρα κάτω από τα δάπεδα, τα οποία υποβαστάζονταν από πυκνό σύστημα λιθόκτιστων πεσσίσκων.

Το αρχαιολογικό και αναστηλωτικό έργο της αποκατάστασης του χαμάμ αποκάλυψε όλα τα λειτουργικά και δομικά γνωρίσματα του κτιρίου πλουτίζοντας τις γνώσεις μας για τα οθωμανικά λουτρά. Ποικίλα κινητά ευρήματα που προήλθαν από τις έρευνες στο εσωτερικό και είναι φορείς άλλων ιδεολογιών και καθημερινών πρακτικών από τις σημερινές, άνοιξαν παράθυρο σε ένα άλλο κόσμο, αυτόν της καθημερινής ζωής στη Χίο των χρόνων της Τουρκοκρατίας.