Το σπήλαιο «Μαύρη Σπηλιά» βρίσκεται βορειοανατολικά του οικισμού Αγίου Νικολάου, σε υψόμετρο 38μ. και σε απόσταση 800μ. από την ακτή, στην περιοχή της βορειοδυτικής Μεσσηνιακής Μάνης. Πρόκειται για μικρό και σχετικά αβαθές έγκοιλο (μέγιστες διαστάσεις 20x13x7μ.), το οποίο αποτελεί τμήμα εκτενούς συμπλέγματος σπηλαίων και βραχοσκεπών στους πρόποδες χαμηλού ασβεστολιθικού εξάρματος και έχει εύκολη πρόσβαση μέσω ελαιώνων.



Εντοπίσθηκε το 2012 στο πλαίσιο επιφανειακής έρευνας της τότε ΕΠΣΝΕ και διερευνήθηκε ανασκαφικά το 2013. Η έρευνα έφερε στο φως καλά σωζόμενη στρωματογραφική ακολουθία της Μέσης Παλαιολιθικής με υπολείμματα κατά χώραν εστιών, πλούσια εργαλειακά σύνολα και κατάλοιπα άγριας πανίδας. Τα λίθινα τέχνεργα είναι κατασκευασμένα σε εγχώριες και αλλογενείς ποικιλίες πυριτολίθου και οι τεχνολογικοί τους χαρακτήρες παραπέμπουν στην χρήση του φάσματος των τεχνικών Λεβαλλουά. Χαρακτηριστικοί μορφότυποι, όπως ξέστρα, αιχμές, εγκοπές και οπείς εγγράφουν τη λιθοτεχνία στη Μέση Παλαιολιθική της Ελλάδας (100-40.000 χρόνια Π.Σ.) και του περιμεσογειακού χώρου.



Η Μαύρη Σπηλιά εντάσσεται στο πλέγμα θέσεων της Μέσης Παλαιολιθικής της Μάνης (σπήλαια Απήδημα, Καλαμάκια, Λακωνίς), τεκμηριώνει την επέκταση του οικιστικού δικτύου των Νεάντερταλ στο δυτικό τμήμα της και ενισχύει την άποψη ότι η χερσόνησος αποτέλεσε ένα από τα τελευταία καταφύγια του είδους αυτού στην Ευρώπη.