ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
 
 
Η φράγκικη μονή της Ίσοβας βρίσκεται κοντά στο χωριό Τρυπητή Δήμου Ανδριτσαίνης - Κρεσταίνων Ηλείας. Το μοναστήρι, που πιθανόν ανήκει στο τάγμα των κιστερκιανών μοναχών, είναι ένα από τα σημαντικότερα γοτθικά εκκλησιαστικά μνημεία στην Ελλάδα και φαίνεται να χτίστηκε εξολοκλήρου από δυτικούς μοναχούς. Ιδρύθηκε το α' μισό 13ου αιώνα (περίπου το 1225), ενώ, όπως αναφέρεται και στο Χρονικό του Μορέως, κάηκε το 1263 κατά τη διάρκεια της μάχης της Πρινίτσας, από Τούρκους μισθοφόρους των Ελλήνων.

Ο ναός της Παναγίας, αν και ερειπωμένος, διατηρείται σε εξαιρετική κατάσταση. Είναι κτισμένος με αργολιθοδομή, ενώ για τα ανοίγματα και το γλυπτό διάκοσμο έχει χρησιμοποιηθεί ψαμμίτης λίθος. Ο δυτικός και βόρειος τοίχος σώζονται σχεδόν στο αρχικό τους ύψος, ενώ μεγαλύτερη καταστροφή έχουν υποστεί ο νότιος και ο ανατολικός. Ο κυρίως ναός, διαστάσεων περίπου 41x15μ., έχει ορθογώνια κάτοψη. Η στέγασή του γινόταν με δίρριχτη ξύλινη στέγη, η οποία στηριζόταν σε λίθινα φουρούσια μεταξύ των παραθύρων της βόρειας και νότιας πλευράς. Έξι οξυκόρυφα μονόλοβα παράθυρα με επικλινή ποδιά διατρυπούν τον βόρειο και νότιο τοίχο. Στα δυτικά υπάρχουν τρία αντίστοιχα παράθυρα, σε δύο όμως επίπεδα: ένα, πιο μεγάλων διαστάσεων, είναι τοποθετημένο ψηλά ενώ δύο, πιο μικρά, βρίσκονται χαμηλότερα.

Ανατολικά βρίσκεται το ιερό του ναού, που απολήγει σε πεντάπλευρη αψίδα. Έφερε δίλοβα παράθυρα και σε αντίθεση με το υπόλοιπο κτήριο καλυπτόταν με λίθινο σταυροθόλιο με νευρώσεις. Εξωτερικά το ιερό διατηρεί έξι ακτινωτά τοποθετημένες αντηρίδες, ενώ στο νότιο τοίχο του φέρει κόγχη με οξυκόρυφο τόξο και εννιάλοβο πλαίσιο. Ο ναός διέθετε μάλλον τρεις εισόδους: μία στα νοτιοανατολικά, όπου διακρίνονται ίχνη του πυλώνα και δύο στη βόρεια πλευρά, κατεστραμμένες σήμερα. Στα δυτικά δεν έφερε καμία είσοδο, καθώς ανήκε σε μοναστηριακό συγκρότημα και δεν εξυπηρετούσε κάποια ενορία. Στα βόρεια του ναού εκτεινόταν η αυλή της μονής (cloister, cloitre), η οποία περιβαλλόταν από περίστυλη στοά, όπως αποδεικνύουν τα φουρούσια στην εξωτερική πλευρά του βόρειου τοίχου. Ανατολικά της αυλής υπήρχε διώροφο κτήριο, σύμφωνα με τα ίχνη της στέγης πάνω στον τοίχο του ναού, που πιθανόν να στέγαζε τους κοιτώνες των μοναχών, ενώ λίγο μακρύτερα διατηρείται μία μεγάλη λίθινη φιάλη, ίσως για τη συλλογή υδάτων από όμορες πηγές.
Συντάκτης
Αθανασία Ράλλη, αρχαιολόγος