ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΦΩΤΟΘΗΚΗ
 
 
© Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
O ναός από δυτικά
Ο μικρός ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου στο Φόδελε καταλαμβάνει το ανατολικό ήμισυ μιας προγενέστερης χρονολογικά τρίκλιτης βασιλικής. Είναι ένας σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο χωρίς νάρθηκα ναός. Στην τοιχοδομία του έχει ενσωματώσει σπόλια από τον αρχαιότερο ναό.

Ο ναός της Παναγίας σώζει δυο στρώματα τοιχογραφικού διακόσμου. Το αρχαιότερο στρώμα εντοπίζεται στα δυτικά γωνιακά διαμερίσματα και χρονολογείται στον 11ο αι. Στο βόρειο τοίχο αναπτύσσεται σε πυκνή παράταξη σειρά ολόσωμων αγίων και μαρτύρων με τους αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη. Στο νότιο τοίχο εικονίζεται η Δέηση και στους πεσσούς ολόσωμοι στρατιωτικοί άγιοι. Στα εσωρράχια των τόξων του βορείου και νοτίου διαμερίσματος αντίστοιχα διευθετούνται από μια πεντάδα μαρτύρων που συνεορτάζονται στις 25 Νοεμβρίου και 13 Δεκεμβρίου. Η ποιότητα της ζωγραφικής, ο κλασικιστικός της χαρακτήρας με τις ωραίες μορφές των οποίων τα χαρακτηριστικά αποδίδονται με πλατιές ελεύθερες πινελιές και χαμηλό ανάγλυφο, οι μορφές των αγίων και ο τύπος της μορφής του Χριστού από την παράσταση της Δέησης μαρτυρούν την άμεση εξάρτηση της ζωγραφικής από τα καλλιτεχνικά κέντρα της Κωνσταντινούπολης, η δράση των οποίων τεκμηριώνεται μέσα από έργα που βρίσκονται στην άμεση σφαίρα επιρροής της πρωτεύουσας (Νέα Μονή Χίου, Επισκοπή Ευρυτανίας, εικόνα Δέησης της Λαύρας).

Οι τοιχογραφίες της νότιας κεραίας του σταυρού ανήκουν στο ζωγραφικό στρώμα που χρονολογείται σύμφωνα με κτητορική επιγραφή στα 1323. Παριστάνονται η Υπαπαντή καθώς και σκηνές από το Βίο της Θεοτόκου. Οι παραστάσεις χαρακτηρίζονται από έντονο συντηρητισμό, καθώς συνδυάζουν τη χρήση των μαλακών τονικών διαβαθμίσεων της παλαιολόγειας τέχνης στο πλάσιμο των όγκων με τη γραμμική τεχνική των προηγούμενων δεκαετιών στην απόδοση των χαρακτηριστικών και των κλειστών περιγραμμάτων των μορφών. Έτσι η ομάδα αυτή των τοιχογραφιών εκπροσωπεί την ντόπια καλλιτεχνική παράδοση, λαϊκού χαρακτήρα, που ωστόσο δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστη από την ανανεωτική διείσδυση της παλαιολόγειας τέχνης.
Συντάκτης
Βασιλική Συθιακάκη, αρχαιολόγος