Ένα σημαντικό ιερό που χρονολογείται από την αρχαϊκή ως την ελληνιστική εποχή έχει ανασκαφεί στη χερσόνησο του Άθωνα, νοτιοδυτικά των Νέων Ρόδων. Μέχρι στιγμής έχουν έρθει στο φως δύο κτήρια, ενώ η ανασκαφή ενός τρίτου ξεκίνησε την περασμένη χρονιά.

Το πρώτο κτήριο που ανασκάφηκε χρονολογείται στην όψιμη αρχαϊκή εποχή. Πρόκειται για έναν οίκο με σηκό και πρόναο εν παραστάσι που υψώνεται επάνω σε πόδιο από διορίτη (ύψος 1 μ.) και έχει τοίχους από ασβεστόλιθο με διακοσμημένο το εξωτερικό μέτωπο με κυψελωτό κόσμημα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η στέγη του ναού με τα πήλινα κορινθιακά κεραμίδια και τα πήλινα ακρωτήρια-Νίκες με γραπτή διακόσμηση. Τα τελευταία είναι εξαιρετικά δείγματα υστεροαρχαϊκής γλυπτικής και παραπέμπουν σε ελάχιστα ανάλογα παραδείγματα από ιερά της νότιας Ελλάδας (π.χ. Ολυμπία).

Το δεύτερο κτίσμα είναι ένας ναός που χρονολογείται στην ελληνιστική περίοδο. Αποτελείται από πρόναο με πρόσταση και σηκό με τρεις εισόδους, κτιστό θρανίο, τράπεζα για προσφορές και περίπου στο κέντρο τελετουργική εστία. Τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα από το κτήριο αυτό είναι δύο μαρμάρινα κεφάλια, Ήλιου και νέας γυναίκας, που βρέθηκαν κοντά στην ανατολική είσοδο του σηκού, ένας πήλινος βωμός με γραπτή διακόσμηση, ένας τύπος πήλινου εξαεδρικού αγγείου με προχοή και ταινιόσχημη λαβή, προϊόν ντόπιου εργαστηρίου, εφόσον δε συναντάται σε άλλα μέρη του ελληνικού κόσμου. Τα ευρήματα από το ιερό δεν παρέχουν στοιχεία που να οδηγούν στην ταύτιση της θεότητας ή των θεοτήτων που λατρεύονταν κατά την αρχαϊκή εποχή. Τα ευρήματα όμως από το ελληνιστικό κτήριο δείχνουν πως ο Ήλιος ή ο Απόλλων-Ήλιος λατρευόταν ως κύρια θεότητα στο ναό, ενώ πιθανότατα υπήρχαν και σύνναοι θεοί, ίσως η Άρτεμις-Σελήνη ή άλλοι.

Τέλος, οι περίοδοι χρήσης του ιερού είναι γνωστές και συνδέονται άμεσα με την ιστορία της περιοχής: το ιερό ιδρύθηκε στην όψιμη αρχαϊκή εποχή από τους κατοίκους της Σάνης, αποικίας των Ανδρίων, επιβίωσε στα κλασικά χρόνια, έχει μάλιστα βρεθεί θραύσμα επιγραφής του 5ου αι. π.Χ. που καθόριζε τα όρια του ιερού. Η ακμή του πάντως πρέπει να ήταν στην ελληνιστική εποχή, όταν ο αδελφός του Κασσάνδρου, Αλέξανδρος, έκτισε το 315 π.Χ. την Ουρανούπολη και ενσωμάτωσε το ιερό, επισκεύασε τα παλιά κτήρια και έκτισε νέα.