Το Σπήλαιο Πιτσών βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 750 μ. κοντά στα χωριά των Άνω Πιτσών και Άνω Λουτρού Ξυλοκάστρου Κορινθίας. Έχει δύο εισόδους, την κύρια, διαστάσεων 0,70 Χ 2,10 μ., καθώς και μία μικρότερη στην οροφή, σε απόσταση περίπου 10 μ. από την κύρια. Το εσωτερικό αποτελείται από μία ευρύχωρη αίθουσα με έντονα κατηφορικό δάπεδο, από την οποία εκκινούν πλευρικοί διάδρομοι, που οδηγούν σε επτά μικρότερες αίθουσες.



Το σπήλαιο ανασκάφηκε το 1934 από τους Αναστάσιο Ορλάνδο και Μάρκελο Μητσό, και απέδωσε πολύ σημαντικά ευρήματα, που τεκμηρίωσαν την ιερότητα του χώρου και τη λατρεία των Νυμφών. Η Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας πραγματοποίησε πρόσφατα μικρή συμπληρωματική έρευνα. Από τα ευρήματα προκύπτει ότι η λατρευτική χρήση του σπηλαίου άρχισε ήδη τον 7ο αιώνα π.Χ. (Γεωμετρική περίοδος) και συνεχίστηκε μέχρι τον 2ο αιώνα π.Χ. (Ρωμαϊκή περίοδος). Η κεραμική εκπροσωπείται κυρίως από πλήθος μικύλλων και άλλους τύπους αφιερωματικών αγγείων, όπως οι κορινθιακοί αρύβαλλοι και οι αττικές μελανόμορφοι λήκυθοι, ως επί το πλείστον. Στα ειδώλια υπερτερούν οι τύποι των Υστεροαρχαϊκών κορινθιακών ιστάμενων και καθήμενων γυναικείων μορφών, ενώ σπανίζουν οι ανδρικοί τύποι με εξαίρεση την παρουσία Σειληνών και Σατύρων. Μεγάλη ποικιλία διακρίνεται στα ειδώλια ζώων. Σημαντική θέση κατέχουν αρκετά μεταλλικά αντικείμενα, όπως χάλκινα κάτοπτρα, κοσμήματα και νομίσματα, καθώς και μεγάλος αριθμός οστέινων αστραγάλων.



Τα σημαντικότερα ευρήματα, όμως, χάρη στα οποία το σπήλαιο απέκτησε τη φήμη του, είναι τέσσερις ξύλινοι πίνακες ζωγραφισμένοι με τη μέθοδο της ξηρογραφίας με ορυκτά χρώματα, οι οποίοι χρονολογούνται από το δεύτερο μισό του 6ου αιώνα π.Χ. και αποτελούν μοναδικά έργα της αρχαίας ελληνικής ζωγραφικής σε ξύλο. Ο καλύτερα σωζόμενος εξ αυτών παρουσιάζει πομπή θυσίας με γυναίκες και παιδιά, ζωγραφισμένα με έντονα χρώματα σε λευκό φόντο, και εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.



Το σπήλαιο δεν αποτελεί οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο.