Το σύμπλεγμα σπηλαίων «Απήδημα» βρίσκεται στη βάση του παράκτιου κρημνώδους μετώπου της Μάνης που εκτείνεται μεταξύ των όρμων Διρού και Λιμενίου στη Λακωνία. Αποτελείται από τέσσερα μικρά έγκοιλα σε ύψος από 4 έως 19 μ. πάνω από τη σημερινή στάθμη της θάλασσας, στα οποία διασώζονται επιχώσεις της Παλαιολιθικής περιόδου.



Έρευνα που διεξήγαγε σ? αυτά το Ανθρωπολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών, στα τέλη της δεκαετίας του ?70 και στη δεκαετία του ?80, έφερε στο φως απολιθωμένα σκελετικά κατάλοιπα ανθρώπων που ανήκουν σε 6-8 άτομα. Περιλαμβάνουν δύο απολιθωμένα κρανία, που βρέθηκαν σε τμήμα λιθοποιημένης επίχωσης σε μικρή εσοχή του ασβεστολιθικού τοιχώματος του κατώτερου σπηλαίου και θεωρήθηκαν, με βάση μορφολογικά χαρακτηριστικά, δείγματα του τύπου του ανθρώπου του Νεάντερταλ ή και παλαιότερα αυτού (αποδίδονται χρονολογικά σε περίοδο πρωιμότερη των 100 χιλιάδων χρόνων πριν από σήμερα). Λόγω της αρχαιότητάς τους κατέχουν ιδιαίτερη θέση στην μελέτη της εξέλιξης των παλαιολιθικών πληθυσμών της νότιας Ελλάδας. Σε άλλο σπήλαιο του συμπλέγματος βρέθηκε ταφή γυναίκας του τύπου Homo sapiens της Ανώτερης Παλαιολιθικής (38-10 χιλιάδες χρόνια πριν από σήμερα). Εκτός των ανθρωπολογικών καταλοίπων, τα παραπάνω σπήλαια απέδωσαν επιπλέον αρχαιολογικά ευρήματα, μεταξύ των οποίων λίθινα εργαλεία, απολιθωμένα οστά ζώων και κοχύλια.



Τα σπήλαια αυτής της θέσης, όπως και πολλά άλλα σε όλη την ακτογραμμή της Μάνης, κατοικήθηκαν κατά τη διάρκεια της Παλαιολιθικής περιόδου, και ειδικότερα σε περιόδους κατά τις οποίες η κάθοδος της θαλάσσιας στάθμης επέτρεπε την κυκλοφορία των ανθρώπινων πληθυσμών μπροστά από αυτά και καθιστούσε εύκολη την πρόσβαση. Η σταδιακή άνοδος της θαλάσσιας στάθμης μετά το τέλος της τελευταίας Παγετώδους περιόδου (10 χιλιάδες χρόνια πριν από σήμερα) κάλυψε τον ζωτικό χώρο μπροστά από τα σπήλαια και απέκοψε την πρόσβασή τους, με αποτέλεσμα να μην ξαναχρησιμοποιηθούν από τον άνθρωπο.