Εν όψει της κατασκευής της Περιφερειακής Οδού Βόλου και της διάνοιξης σήραγγας στο πλαίσιο του Έργου: «Αρτηρία Παράκαμψης Βόλου, Τμήμα Γορίτσας-Αγριάς (Χ.Θ. 16+180 ως Χ.Θ. 19+200), πραγματοποιήθηκαν εντός του Κηρυγμένου Αρχαιολογικού Χώρου του λόφου της Γορίτσας (Κήρυξη: Υ.Α. 7057/27-2-1961, ΦΕΚ 105/Β/3-4-1961), αρμοδιότητας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας, σωστικές ανασκαφές κατά έτη 2006, 2007 και 2009. Οι ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν με χρηματοδότηση από τις πιστώσεις του ίδιου του Έργου, στο πλαίσιο του Υποέργου 6 «Αρχαιολογικές Έρευνες», στο χώρο κατάληψης τμήματος της Κύριας Αρτηρίας και της παράπλευρης οδού, στη βόρεια πλευρά του λόφου της Γορίτσας, στις παρυφές του οποίου αποκαλύφθηκε το Βόρειο Νεκροταφείο της αρχαίας πόλης.

Ανασκάφηκαν συνολικά 70 τάφοι, που στην πλειονότητά τους είναι λαξευμένοι επάνω στο φυσικό ασβεστολιθικό βράχο. Στην έκταση, που διερευνήθηκε, διαπιστώθηκε ότι οι τάφοι ήταν πυκνοί και πλούσια κτερισμένοι. Η διάταξή τους στο χώρο δεν ακολουθούσε κάποιο σχεδιασμό, ούτε παρουσίαζε ομοιομορφία. Ανήκαν, κυρίως, σε ενήλικες και σπανιότερα σε παιδιά και σηματοδοτούνταν με ταφικά σήματα. Συχνά η απουσία οστεολογικών καταλοίπων δεν επέτρεπε τον προσδιορισμό του προσανατολισμού του σώματος του νεκρού. Ήταν, κυρίως, κιβωτιόσχημοι, με εξαίρεση έναν καλυβίτη τάφο, και σε κάποιες περιπτώσεις ορισμένοι από αυτούς οριοθετούνταν από περίβολo. Oι περισσότεροι τάφοι περιείχαν έναν μόνο νεκρό. Σε λίγες περιπτώσεις περιέχονταν δύο ή και τρείς νεκροί στον ίδιο τάφο.

Τα κτερίσματα, που συνόδευαν τους νεκρούς, ήταν πολυάριθμα. Συχνότερα ήταν τα αγγεία, όπως σκύφοι, άωτα σκυφίδια, κάνθαροι, λύχνοι, μυροδοχεία κ.ά.. Βρέθηκαν, επίσης, αρκετά πινάκια και λεκανίδες, ενώ σπανιότερες ήταν οι πυξίδες, οι ασκοί, τα θήλαστρα, τα πώματα και τα μικρογραφικά αγγεία, καθώς και οι οινοχόες, οι αρύβαλλοι και οι υδρίες. Στην κατηγορία των μετάλλινων κτερισμάτων περιλαμβάνονταν τα χάλκινα και αργυρά νομίσματα, οι σιδερένιες στλεγγίδες, τα χάλκινα κάτοπτρα, οι χάλκινοι και σιδερένιοι ήλοι, οι χάλκινοι και σιδερένιοι κρίκοι (πιθανόν εξαρτήματα ένδυσης) κ.α..

Οι τάφοι και τα κτερίσματά τους χρονολογούνται από τα μέσα του 4ου έως τα μέσα του 3ου αι. π.Χ. Η ανεύρεσή τους διευρύνει τις γνώσεις μας, όσον αφορά στα ταφικά έθιμα και τις τελετουργίες της εποχής αυτής και αντικατοπτρίζει την κοινωνική οργάνωση των κατοίκων της αρχαίας πόλης. Οι πληροφορίες αυτές μέχρι σήμερα αντλούνταν μόνο από τα οικιστικά κατάλοιπα του λόφου και καθιστούν το Βόρειο Νεκροταφείο εύρημα μείζονος σημασίας.

Το Βόρειο Νεκροταφείο εντάσσεται στον ευρύτερο επισκέψιμο Αρχαιολογικό Χώρο της αρχαίας πόλης στο λόφο της Γορίτσας, που άκμασε στα τέλη του 4ου αι. π.Χ.





Βιβλιογραφία: Μαλακασιώτη, Ζ.– Γεωργίου, Κ. 2009. «Προστασία και διατήρηση αρχαιοτήτων στο Λόφο της Γορίτσας» ΑΔ 64 (2009) Μέρος Β’1- Χρονικά, 572-573.