ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΦΩΤΟΘΗΚΗ
 
 
© Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, © ΚΒ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων
Γενική άποψη του αρχαιολογικού χώρου
Η περιοχή της αγοράς και του λιμένα της Κω βρίσκεται στην ανατολική άκρη του νησιού που αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο νησί των Δωδεκανήσων και βρίσκεται νοτιοδυτικά της μικρασιατικής ακτής. Το λιμάνι της Κω ήταν από τα σπουδαιότερα λιμάνια του νοτιοανατολικού Αιγαίου. Ωστόσο το νησί έγινε γνωστό από την ίδρυση εκεί της Ιατρικής Σχολής από τον Ιπποκράτη. Από την Κω κατάγονταν ο ποιητής Φιλίτας και ο προσωπικός γιατρός του αυτοκράτορα Κλαύδιου, Κλαύδιος Στερτίνιος. Η περίοδος ακμής του νησιού τοποθετείται στην ελληνιστική και ρωμαϊκή αυτοκρατορική περίοδο.

Η πόλη της Kω κατοικήθηκε ανελλιπώς από την πρωτοελλαδική εποχή (2300 π.X.) μέχρι σήμερα. Στην Εποχή του Χαλκού ο οικισμός αναπτύχθηκε στο λόφο των Σεραγιών (στο κέντρο της πόλης). Ευρήματα γεωμετρικής και αρχαϊκής περιόδου δηλώνουν τη συνέχιση της κατοίκησης, αν και η πρωτεύουσα είχε μεταφερθεί στο άλλο -νότιο- άκρο του νησιού (Kως Aστυπάλαια). Η πρώτη αναφορά στο νησί γίνεται από τον Όμηρο (Ιλιάδα 14,255/ 15,28 και 2,676). Άλλοι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν ότι οι Δωριείς κάτοικοι του νησιού πρέπει να κατάγονταν από την Επίδαυρο (Ηρόδοτος 7,99,2 κ.ε. / Παυσανίας 3,23,6). Το νησί ανήκε στη Δωρική Πεντάπολη σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (1,144).

Στα τέλη του 6ου με αρχές 5ου αι. π.Χ. ο τύραννος Σκύθης με το γιο του Κάδμο κυριάρχησαν στο νησί. Αργότερα ωστόσο το νησί εντάχτηκε στη Δηλιακή Συμμαχία. Μετά το συνοικισμό της Kω το 366 π.X. (τη συνένωση των μικρών οικισμών του νησιού) και την αναγνώριση της πόλης της Kω (Kως Μεροπίς) ως διοικητικού κέντρου, οικοδομήθηκαν στην πόλη (στην περιοχή της αγοράς και του λιμένα) σπουδαία ιερά και μεγάλα δημόσια κτήρια, απαραίτητα για τη διοίκηση του νησιού. Στην ελληνιστική περίοδο ανήκε η Κως στους Πτολεμαίους, ωστόσο στα τέλη της περιόδου αυτής συμμαχεί με τη Ρώμη και πολεμά στο πλάι της.

Η πόλη ήταν τειχισμένη, ενώ με ξεχωριστό τείχος προστατευόταν το λιμάνι. Τα ιερά της Αφροδίτης Ποντίας και Πανδήμου, του Ηρακλή και ο μικρός ναός του λιμένος βρίσκονταν έξω από τον οχυρωματικό περίβολο της πόλης. Η Kως οικοδομήθηκε σύμφωνα με το ιπποδάμειο ρυμοτομικό σύστημα.

Οι συχνοί σεισμοί που έπληξαν το νησί έδιναν αφορμή για συνεχείς ανοικοδομήσεις της πόλης. Τα διαφορετικά υλικά που χρησιμοποιούνταν βοηθούν στη διάκριση των οικοδομικών φάσεων. Ο σεισμός του 6ου ή 5ου αι. π.X. δεν άφησε ίχνη στην οικοδομική ιστορία της πόλης. Το 366 π.X. και όλο τον 3ο αι., τα κτήρια κατασκευάζονται με αμυγδαλόπετρα (είδος ασβεστόλιθου) και πρασινωπό πωρόλιθο για τη θεμελίωση. Σπανιότερο είναι το μάρμαρο. Την επόμενη περίοδο γίνεται ευρεία χρήση του μαρμάρου. Αυτή την εποχή (2ος αι. π.X.) κατασκευάζονται τα μνημειώδη κτηριακά συγκροτήματα που έδωσαν μεγαλοπρεπή όψη στην πόλη. Η ανοικοδόμηση που ακολούθησε το σεισμό του 142 μ.X. (επί αυτοκράτορα Αντωνίνου του Eυσεβούς) άλλαξε την όψη της πόλης. Στα κτήρια έγινε χρήση της χυτής τοιχοποιίας, ενώ αυτή την περίοδο οικοδομούνται οι θέρμες, το θέατρο, το στάδιο και γίνεται ανακατασκευή της αγοράς και των οικοδομικών τετραγώνων.

Ο σεισμός του 469 μ.Χ. (επί αυτοκράτορα Λέοντος I) σημαίνει το τέλος της αρχαίας πόλης και την αρχή της παλαιοχριστιανικής περιόδου. Οι ειδωλολατρικοί ναοί μετατρέπονται σε χριστιανικές εκκλησίες ενώ ταυτόχρονα ανεγείρονται πολυάριθμες βασιλικές. Νέος σεισμός το 554 μ.Χ (επί αυτοκράτορα Ιουστινιανού) θα θέσει τέρμα στη ζωή της πόλης.

O αρχαιολογικός χώρος της αγοράς και του λιμένος της Κω ανασκάφτηκε από την Iταλική Aρχαιολογική Σχολή μετά τον καταστρεπτικό σεισμό του 1933, που ισοπέδωσε την πόλη (L. Laurenzi αρχικά, L. Morricone αργότερα). H ανασκαφή καταλαμβάνει το χώρο που βρισκόταν εντός της μεσαιωνικής οχύρωσης. Oι ανασκαφές διήρκεσαν από το 1935 μέχρι το 1942. Mετά την ολοκλήρωση τους έγιναν περιορισμένες αναστηλωτικές εργασίες, κυρίως στα μνημεία της αρχαίας αγοράς και στη στοά του λιμένος. Mετά το B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η ελληνική αρχαιολογική υπηρεσία διεξάγει σωστικές ανασκαφές στην πόλη της Kω. Oι πρόσφατες έρευνες που έφεραν στο φως το μυκηναϊκό οικισμό στο λόφο των Σεραγιών, απέδειξαν τη συνεχή κατοίκηση της πόλης κατά την αρχαϊκή και κλασική περίοδο, και προσδιόρισαν την έκταση της αρχαίας αγοράς.
Συντάκτης
Δ. Μποσνάκης, Αρχαιολόγος
Ε. Σκέρλου, Αρχαιολόγος
 
 
Χρονολόγηση
4ος αι. π.Χ. - 6ος αι. μ.Χ.
 
 
Μυθολογικά / Ιστορικά Πρόσωπα
Αφροδίτη
Ηρακλής