Το Φρούριο των Αιγοσθένων αποτελείται από την ακρόπολη και την κάτω πόλη, η οποία προστατευόταν από μακρά τείχη που φθάνουν μέχρι τη θάλασσα.

Η ακρόπολη είναι κτισμένη σε χαμηλό λόφο, σε απόσταση 450μ. από τη θάλασσα. Έχει ορθογώνιο σχήμα, έκτασης 190x80μ., και ορίζεται περιμετρικά από περίβολο με πύργους. Η επικοινωνία μεταξύ των πύργων γινόταν μέσω διαδρόμου που υπήρχε στα μεσοπύργια διαστήματα του τείχους. Η ανατολική πλευρά της ακρόπολης σώζεται σε μεγάλο ύψος, ενισχύεται από τέσσερις πύργους και έχει μικρή πυλίδα. Το πλέον εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του φρουρίου είναι ο πύργος της ΝΑ γωνίας της ακρόπολης.

Η ακρόπολη συνδεόταν με το λιμάνι με μακρά τείχη, από τα οποία μόνο το βόρειο είναι σήμερα ορατό, με τουλάχιστον επτά πύργους και δύο πύλες.

Τα τείχη και οι πύργοι του φρουρίου έχουν δεχθεί επισκευές και επιδιορθώσεις κατά τους επόμενους αιώνες, καθώς η κατοίκηση της περιοχής ήταν συνεχής.

Στα πρώιμα χριστιανικά χρόνια (5ος αι. μ.Χ.) στην περιοχή της κάτω πόλης χτίστηκε πεντάκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική και αργότερα τον 11ο αι. πάνω στα ερείπια της βασιλικής, χτίστηκε το εκκλησάκι της Παναγίας ή Αγίας Άννας.

Κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο, ο χώρος της ακρόπολης, αποτέλεσε μοναστήρι, που αναπτύχθηκε γύρω από το ναό του Αγίου Γεωργίου. Η αρχική φάση του ναού χρονολογείται στους βυζαντινούς χρόνους, όπως μαρτυρεί τοιχογραφία του Παντοκράτορα που αποκαλύφθηκε στον τρούλο, μετά την πτώση τμήματος της τοιχογραφίας του 17ου αι., που υπήρχε στο ίδιο σημείο, από το σεισμό του 1981. Από τις εγκαταστάσεις της Μονής σώζονται σήμερα πέντε κελλιά, σε κάτοψη Γ, σε επαφή με την εσωτερική πλευρά του ανατολικού τοίχου του φρουρίου, στο τμήμα μεταξύ του ΝΑ πύργου και του επόμενου προς τα βόρεια πύργου. Στη συμβολή των κεραιών των δύο διατηρούμενων πτερύγων των κελλιών σώζεται σε θολωτή αίθουσα εγκατάσταση μύλου.



ΝΑ Πύργος της ακρόπολης

Ο ΝΑ πύργος αποτελεί τμήμα της ακρόπολης του αρχαίου φρουρίου των Αιγοσθένων. Ήταν ο μεγαλύτερος και υψηλότερος πύργος του φρουρίου, με τετράγωνο σχήμα, πλευράς περίπου 9μ., τριώροφος, συνολικού ύψους περίπου 18μ., με δίρριχτη στέγη. Συγκαταλέγεται στα σπουδαιότερα μνημεία της οχυρωματικής, καθώς διασώζει πλείστα αυθεντικά στοιχεία της μορφής και της οικοδομικής των αρχαίων πύργων.

Η θύρα του πύργου βρίσκεται στη βόρεια πλευρά. Στον πρώτο και δεύτερο όροφο υπάρχουν τοξοθυρίδες, ενώ στον τελευταίο όροφο παράθυρα για καταπέλτες, τρία σε κάθε πλευρά.

Κατά τους βυζαντινούς χρόνους, ο πύργος δέχθηκε μετασκευές και πιθανώς χρησιμοποιήθηκε από μοναχούς της μονής του Αγίου Γεωργίου που εγκαταστάθηκε στο χώρο της ακρόπολης. Συγκεκριμένα, το εσωτερικό του πύργου διαιρέθηκε σε δύο ισοδύναμους επιμήκεις χώρους, που στεγάστηκαν με θόλους κυλινδρικής μορφής.

Ο πύργος διέσωζε ολόκληρη τη νότια πλευρά του έως την απόληξη της στέγης μέχρι το 1981, όταν ο ισχυρός σεισμός των Αλκυονίδων έπληξε σοβαρά το μνημείο.

Το έργο αναστήλωσης και αποκατάστασης του πύργου ξεκίνησε το 2011 και ολοκληρώθηκε το 2016. Στο πλαίσιο του έργου έγινε ανάσυρση και ταύτιση των λιθοπλίνθων που είχαν καταπέσει εντός και εκτός του μνημείου, αποσυναρμολόγηση του μνημείου έως το κατώφλι της θύρας του, προκειμένου να αρθούν οι σοβαρές βλάβες και παραμορφώσεις που είχε υποστεί, δομική αποκατάσταση και συντήρηση των αρχαίων λιθοπλίνθων που ανασύρθηκαν και αποσυναρμολογήθηκαν, ανατάξεις παραμορφωμένων τμημάτων των εσωτερικών παρειών που είχαν απωλέσει τη σύνδεση με τις εξωτερικές παρειές και παρουσίαζαν σημαντική απόκλιση προς το εσωτερικό του πύργου, επανατοποθέτηση του αρχαίου δομικού υλικού και συμπλήρωση των τμημάτων που είχαν απωλεσθεί με νέες λιθοπλίνθους από λατυποπαγή ασβεστόλιθο της περιοχής, όμοιο με το αρχαίο δομικό υλικό. Επίσης, κατασκευάστηκε ξύλινη δίρριχτη στέγη με επικεράμωση, καθώς και ξύλινα εσωτερικά πατώματα με κλίμακες στο εσωτερικό και εξωτερικό του πύργου.

Ο αναστηλωμένος πύργος, σήμερα στην πλήρη μορφή του, αποτελεί πολύτιμο τεκμήριο της αρχαίας οχυρωματικής τέχνης.