ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΦΩΤΟΘΗΚΗ
 
 
© Πορτελάνος, Α., © Πορτελάνος, Α.
Τοπογραφικό διάγραμμα Καλυδώνας με τα σημαντικότερα μνημεία
Η πόλη της Καλυδώνας, στους νοτιότερους πρόποδες του Αρακύνθου (σημερινό όνομα Ζυγός), ήταν οχυρωμένη με περίβολο που περιέβαλε τους δύο κύριους λόφους, στους οποίους εκτεινόταν η πόλη. Η κύρια πύλη της οχύρωσης ήταν η δυτική, ενώ υπήρχαν και πέντε ακόμα μικρότερες είσοδοι σε άλλα σημεία του τείχους. Στο βορειότερο τμήμα σχηματιζόταν ακρόπολη, από την οποία επέβλεπε κανείς όλη την κοιλάδα του Ευήνου ποταμού και τα περάσματα της περιοχής. Από την ακρόπολη υπήρχε οπτική επαφή και με το λιμάνι της πόλης. Κατά μία άποψη αυτό βρισκόταν στο σημερινό χωριό Κρυονέρι, όπου παλιοί χάρτες σημειώνουν ίχνη αρχαίας αποβάθρας μέσα στη θάλασσα. Το λιμάνι της Καλυδώνας αποτελούσε σημαντικό σταθμό, κυρίως κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο.



Στο εσωτερικό της πόλης, ο πολεοδομικός ιστός της οποίας ήταν οργανωμένος κατά το ιπποδάμειο σύστημα, υπήρχαν ιερό, δημόσια και ιδιωτικά οικοδομήματα. Από τα τελευταία ξεχωρίζει μεγάλο κτηριακό συγκρότημα με κεντρική περίστυλη αυλή που βρίσκεται πλησίον της δυτικής πύλης. Στο χώρο της ακρόπολης έχουν ερευνηθεί μερικώς ένα ιερό που ήταν κτισμένο πιθανόν από ξύλο και το προαναφερθέν κτήριο με το αίθριο. Ο αρχαιολογικός χώρος της Καλυδώνας, ο οποίος καταλαμβάνει έκταση περίπου 2.500 στρεμμάτων, περιλαμβάνει ακόμα το Λάφριο, ιερό αφιερωμένο στη θεά Αρτέμιδα, το οποίο βρισκόταν εκτός των τειχών, σε ένα ξεχωριστό λόφο. Στην Αρτέμιδα ήταν αφιερωμένος ο μεγαλύτερος και μεγαλοπρεπέστερος ναός. Μαζί της λατρευόταν και ο αδελφός της Απόλλων σε ξεχωριστό ναό. Το ιερό βρισκόταν έξω από το τείχος της πόλης με την οποία συνδεόταν μέσω της λεγόμενης ιεράς οδού με τη δυτική πύλη της οχύρωσης. Τα κυριότερα μνημεία του είναι ο μεγάλος και ο μικρότερος ναός, αφιερωμένοι στην Άρτεμη και στον Απόλλωνα, η στοά κοντά στην είσοδο και οι θησαυροί.

Ιδιαίτερα σημαντικό φαίνεται ότι είναι το μνημείο που καταλαμβάνει τη νότια πλευρά του λόφου του Λαφρίου, το οποίο είναι ορατό στους διερχόμενους από τον παρακείμενο εθνικό δρόμο Αντιρρίου-Ιωαννίνων. Το κτήριο είχε αρχικά εν μέρει ανασκαφεί από τον Ευθ. Μαστροκώστα, ο οποίος είχε διατυπώσει την άποψη ότι αποτελούσε βουλευτήριο. Καινούργιες έρευνες όμως, οι οποίες συνεχίζονται και στις μέρες μας, έχουν οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για το θέατρο της πόλης.

Τέλος, κατά μήκος των οδικών αρτηριών που άρχιζαν από τις πύλες, και προς διάφορες κατευθύνσεις, εκτείνονταν τα νεκροταφεία που ήταν περισσότερα από ένα. Στο νοτιοδυτικό νεκροταφείο, εκτός των τειχών, σώζεται το Ηρώο της Καλυδώνας, σπουδαίο ταφικό μνημείο, το οποίο έχτισε κάποιος Λέων. Το μνημείο αποτελεί ένα ασυνήθιστο κτήριο που μοιάζει περισσότερο με παλαίστρα, παρά με Ηρώο.
Συντάκτης
Δρ. Ολυμπία Βικάτου, αρχαιολόγος - Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Αιτ/νίας και Λευκάδος