Λίγο μετά την Καλαμπάκα βρίσκεται το γραφικό χωριό Καστράκι, που εκτείνεται στη βάση των γιγάντιων βράχων των Μετεώρων. Οι επιβλητικοί, ξεκομμένοι μεταξύ τους βράχοι, των οποίων το ύψος φτάνει σε ορισμένες περιπτώσεις τα 400 μ., αποτελούν ένα μοναδικό γεωλογικό φαινόμενο. Καλύπτουν μια έκταση τριάντα περίπου χιλιομέτρων.

Η ανδρική μονή του Αγίου Νικολάου του Άσμενος ή Αναπαυσά είναι το πρώτο μοναστήρι που συναντά κανείς ακολουθώντας το δρόμο από το Καστράκι προς τα Μετέωρα. Επίσημοι κτήτορες της μονής θεωρούνται ο μητροπολίτης Λαρίσης Διονύσιος (+1150) και ο Έξαρχος (Πρωτοσύγγελος) Σταγών Νικάνορας. Ο περιορισμένων διαστάσεων ναός, είναι ένας σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός του συνεπτυγμένου τύπου. Ο ζωγραφικός διάκοσμος του καθολικού εκτελέστηκε το 1527 από τον περίφημο κρητικό μοναχό και εκπρόσωπο της κρητικής Σχολής Θεοφάνη Στρελίτζα ή Μπαθά. Η αναστήλωση του μοναστηριού που λόγω της ερήμωσης είχε αρχίσει να καταρρέει άρχισε το 1960 ενώ η συντήρηση των τοιχογραφιών του το 1961.

Η μονή του Ρουσάνου ή Αρσάνη βρίσκεται πάνω στο δρόμο που οδηγεί από το Καστράκι στα Μετέωρα. Σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες η μονή ιδρύθηκε το 1288 από τους μοναχούς Νικόδημο και Βενέδικτο, ωστόσο επικρατέστερη είναι η άποψη πως ιδρυτές της ήταν πρίν από το 1545 οι ηπειρώτες μοναχοί Μάξιμος και Ιωάσαφ. Το καθολικό, αφιερωμένο στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος είναι ένας αγιορείτικου τύπου ναός, της παραλλαγής του δικιόνιου. Η αγιογράφηση του ναού έγινε το 1560/61. Στο μοναστηριακό συγκρότημα υπάρχει ένας ακόμη ναΐσκος, αφιερωμένος στην Αγία Βαρβάρα. Η μονή υπέστη αρκετές λεηλασίες και αρπαγές κειμηλίων και χειρογράφων κατά την περίοδο 1941-1944. Το 1986 εγκαταστάθηκε στη μονή γυναικεία αδελφότητα. Παλιότερα η ανάβαση στη μονή γινόταν με ανεμόσκαλες ή με κάποιες ξύλινες γέφυρες, αλλά το 1936 κατασκευάστηκαν οι δύο σταθερές γέφυρες που συνέδεσαν το μοναστήρι με τους άλλους μικρότερους βράχους.

Η ανδρική μονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, που πιο συχνά αποκαλείται «Μεγάλο Μετέωρο?, είναι κτισμένη στο δυτικό τμήμα των Μετεώρων, πάνω στο ψηλότερο και μεγαλύτερο βράχο, τον «Πλατύ Λίθο?. Στα αριστερά της εισόδου στο Μεγάλο Μετέωρο βρίσκεται το ασκηταριό του Αγίου Αθανασίου του Μετεωρίτου. Τον 14ο αι. κτίστηκε από τον Αθανάσιο και συμπληρώθηκε από το μοναχό Ιωάσαφ, πρώην πρίγκηπα και γιό του Σέρβου βασιλιά Συμεών Ούρεση, το ιερό του σημερινού καθολικού που αποτελούσε και το παλαιό καθολικό της μονής. Το παλιό αυτό καθολικό αγιογραφήθηκε το 1483. Στα 1544/45 κτίστηκε το σημερινό καθολικό, που ακολουθεί το γνωστο αρχιτεκτονικό αθωνίτικο τύπο, και το οποίο συμπεριέλαβε το παλαιό καθολικό. Το νέο καθολικό τοιχογραφήθηκε στα 1552, πιθανότατα από το ζωγράφο Ζώρζη. Στο μοναστήρι υπάρχει επίσης τράπεζα, μαγειρείο και νοσοκομείο το οποίο αναστηλώθηκε τα τελευταία χρόνια. Η ανάβαση γινόταν με ανεμόσκαλα ή με δίχτυ. Το 1923 κατασκευάστηκαν στον βράχο μια σήραγγα και λαξευτά σκαλοπάτια που οδηγούν στη μονή.

Η μονή των Αγίων Πάντων ή Βαρλαάμ είναι το δεύτερο μεγάλο μοναστήρι των Μετεώρων. Μετά την είσοδο ένας καμαροσκέπαστος διάδρομος οδηγεί τον επισκέπτη στη μικρή κλιμακωτή αυλή με τη θαυμάσια θέα. Στα ανατολικά βρίσκεται το νοσοκομείο με τον μικρό ναό των Αγίων Αναργύρων, στα βόρεια το καθολικό των Αγίων Πάντων, ο ξενώνας, κελλιά, βοηθητικοί χώροι και ο πύργος για το βριζόνι και προς τα δυτικά το παλιό μαγειρείο, η τράπεζα, ο ναός των Τριών Ιεραρχών και κελλιά. Το όνομα της μονής οφείλεται στον μοναχό Βαρλαάμ, ο οποίος ήταν ο πρώτος, το 1350, που ανέβηκε στο βράχο και έκτισε εκεί ένα μικρό ναό των Τριών Ιεραρχών και μερικά κελλιά. Το 1518 εγκαταστάθηκαν στο βράχο, που στο μεταξύ είχε ερημωθεί, οι γιαννιώτες αδελφοί Νεκτάριος και Θεοφάνης που έκτισαν εκ νέου το ναό των Τριών Ιεραρχών και αργότερα τους ναούς των Αγίων Πάντων και του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Το καθολικό που τιμάται στη μνήμη των Αγίων Πάντων είναι αγιορείτικου τύπου, κτίστηκε το 1541/42 και τοιχογραφήθηκε πιθανότατα από το Φράγκο Κατελάνο, το 1548. Ο νάρθηκας του καθολικού ιστορήθηκε στα 1566 από τους Θηβαίους αγιογράφους Γεώργιο ιερέα και σακελλάριο Θηβών και τον αδελφό του Φράγκο Κονταρή. Η ανάβαση στην ανδρική μονή των Αγίων Πάντων ή Βαρλαάμ γινόταν παλιότερα με τη βοήθεια τεσσάρων διαδοχικών ανεμόσκαλων, αργότερα με δίχτυ και σήμερα με τη λαξευμένη στο βράχο σκάλα που κατασκευάστηκε το 1923.

Η μονή της Αγίας Τριάδος ιδρύθηκε από το μοναχό Δομέτιο το 1438 ή σύμφωνα με μια δεύτερη άποψη το 1476. Το καθολικό της μονής είναι ένας δικιόνιος σταυροειδής ναός με χαμηλό τρούλο με μεταγενέστερο νάρθηκα (1689). Οι τοιχογραφίες του νάρθηκα εκτελέστηκαν το 1692, ενώ του καθολικού στα 1741, καλύπτοντας όμως ένα παλαιότερο στρώμα τοιχογραφιών. Το λαξευτό στο βράχο παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου είναι ένα κυκλικό ναΰδριο που βρίσκεται αριστερά, αμέσως μετά την είσοδο στη μονή. Χτίστηκε και αγιογραφήθηκε το 1682. Στη διάρκεια της κατοχής (1941-44) οι μοναχοί εκδιώχθηκαν και η μονή της Αγίας Τριάδος παρέμεινε έρημη έως το 1961. Το μοναστήρι ανακαινίστηκε το 1972. Παλιότερα η ανάβαση γινόταν με δίχτυ ή ανεμόσκαλα. Σήμερα στη μονή ανεβαίνει κανείς από μια λαξευμένη στο βράχο σκάλα που κατασκευάστηκε το 1925 ή με τον εναέριο μεταφορέα (τελεφερίκ) που κατασκευάστηκε το 1970.

Η γυναικεία μονή του Αγίου Στεφάνου είναι χτισμένη στο νοτιότερο βράχο των Μετεώρων, πάνω ακριβώς από την πόλη της Καλαμπάκας. Σύμφωνα με την παράδοση ο βράχος κατοικήθηκε από το 1192, ενώ η μονή αναπτύχθηκε πλήρως το 14ο αι. Κτήτορας της μονής θεωρείται ένας γόνος της οικογένειας των Καντακουζηνών, ο Αντώνιος. Δεύτερος κτήτορας και ανακαινιστής του αρχικού καθολικού της μονής, γύρω στα μέσα του 16ου αι. ήταν ο μοναχός Φιλόθεος. Το 1545 η μονή έγινε σταυροπηγιακή, προνόμιο που διατηρήθηκε για 200 χρόνια περίπου. Το σημερινό καθολικό της μονής που χρονολογείται, βάσει επιγραφής στα 1798, είναι αγιορείτικου τύπου και τιμάται στην μνήμη του Αγίου Χαραλάμπους. Το παλιό καθολικό, ένας μονόχωρος ναός, που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Στέφανο χτίστηκε το 1350 και τοιχογραφήθηκε στα μέσα του 16ου αι.

Διατηρούνται επίσης σε κατάσταση τέτοια που μπορεί κανείς να τα επισκεφθεί υπό ορισμένες προϋποθέσεις τα εξής μοναστήρια:

Μονή της Υπαπαντής: Βασιλική μονόκλιτη σταυρεπίστεγη με τοιχογραφίες του 1367 στον κυρίως ναό και του 1784 στο νάρθηκα. Εγκαταλείφθηκε το 1809 όταν τα στρατεύματα του Αλή Πασά συνέλαβαν τον τοπικό ήρωα Παπαθύμιο Βλαχάβα, κατέστρεψαν την μονή του Αγίου Δημητρίου που ήταν το καταφύγιο και στρατηγείο του και λίγο μετά συνέλαβαν τους ηγουμένους όλων των μονών των Μετεώρων και «βούλωσε τα μοναστήρια?.

Μονή Αγίου Νικολάου Μπάντοβα: Βρίσκεται στη θέση «Κοφίνια?, σε μια κάπως ευρύχωρη σπηλιά πάνω στον βράχο Μπάντοβα, νοτιανατολικά από το Καστρακί και βορειοδυτικά της Καλαμπάκας. Το μοναστήρι που ιδρύθηκε το 14ο αι. ήταν ήδη μισοκατεστραμμένο όταν βομβαρδίστηκε το 1943 από τους Γερμανούς. Σωζόταν μέχρι τις μέρες μας ο ναΐσκος της μονής, ενώ τα τελευταία χρόνια αναστηλώθηκαν τα κελλιά με έξοδα της μονής Αγίας Τριάδος.

Η Δούπιανη, σήμερα ναός της Ζωοδόχου Πηγής: Βρίσκεται βορειοδυτικά του Καστρακίου. Μικρή μονόχωρη βασιλική, στην οποία διακρίνονται δύο οικοδομικές φάσεις, η πρώτη του 12ου αι. και η δεύτερη του 1861. Πρόκειται για τη σκήτη των Σταγών-Δούπιανης, που ίδρυσε ο μοναχός Νείλος.

Μονή Αγίου Γεωργίου του Μανδηλά: Στα δυτικά του Βράχου του Αγίου Πνεύματος. Πιθανότατα κτίστηκε το 1367 από τον μοναχό Νείλο. Σώζεται μόνο ένας μικρός ναός λαξευμένος στο βράχο, που πρωτοκατοικήσε ο Αθανάσιος ο Μετεωρίτης. Από το ζωγραφικό διάκοσμο του ναού σώζονται οι παραστάσεις του Χριστού και του Αγίου Γεωργίου. Το 1966 η μονή καταστράφηκε από πυρκαγιά.

Μονή του Αγίου Πνεύματος ή μονή των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ: Θεωρείται η αρχαιότερη μονή των Μετεώρων. Βρίσκεται νοτιοανατολικά της μονής Αγίου Γεωργίου του Μανδηλά. Ο Ν. Βέης ταυτίζει τη μονή με το «Στύλο Σταγών? στον οποίο έμεινε για λίγο ο Αθανάσιος ο Μετεωρίτης με το Γέροντά του Γρηγόριο, όταν ήρθαν από το Άγιον Όρος. Σώζεται μόνο ο ναΐσκος που είναι λαξευτός στο βράχο και στον οποίο σώζεται η λάρνακα-τάφος του κτήτορα. Απέναντι από το ναΐσκο σώζονται ερειπωμένα κελλιά.