Εξαιτίας των λεηλασιών και των καταστροφών που υπέστη η μονή μέσα στους εννέα αιώνες της ιστορίας της δεν έχει σωθεί τίποτε από τον αρχικό της πλούτο. Όλα τα αντικείμενα που εκτίθενται στο μικρό Μουσείο-σκευοφυλάκιο της μονής είναι νεότερων χρόνων που προέρχονται από δωρεές.
Στο Μουσείο, το οποίο στεγάζεται σε κελί της μονής, που ήταν ερειπωμένο και αναστηλώθηκε το 1980, εκτίθενται αρκετά ενδιαφέροντα δείγματα εκκλησιαστικής και κοσμικής αργυροτεχνίας του 18ου και 19ου αιώνα, εκκλησιαστικής χρυσοκεντητικής, καθώς επίσης και εικόνες της ίδιας εποχής.
Ανάμεσα στα εκθέματα ξεχωρίζει τόσο για την σπανιότητα όσο και για την καλλιτεχνική του αξία το περίφημο "επεύχιο" ή "πευκί" της Νέας Μονής. Πρόκειται για ένα μεγάλο (2,50Χ3,50 μ.) αργυροχρυσοϋφαντο μεταξωτό ύφασμα, το οποίο αποτελείται από τέσσερα κομμάτια τόσο επιδέξια συρραμμένα μεταξύ τους, ώστε να μοιάζει μονοκόμματο. Σύμφωνα με την ενυφασμένη επιγραφή που το κοσμεί, το ύφασμα έγινε με έξοδα της Νέας Μονής από τον υφαντή Αντώνιο, όταν ηγούμενος ήταν ο Νεόφυτος. Πιθανότατα θα χρησίμευε ως καταπέτασμα της κεντρικής θύρας του Καθολικού. Από τις παραστάσεις που το κοσμούσαν, διακρίνονται ακόμη δύο μορφές με στέμματα (οι κτήτορες;). Το "πευκί" αποτελεί ένα έξοχο δείγμα της χιακής υφαντικής τέχνης, για την οποία το νησί είχε γίνει διάσημο.
|