ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΕΚΘΕΣΕΙΣ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΦΩΤΟΘΗΚΗ
 
 
 
<<Εκθέσεις
| Περιγραφή | | Εκθέματα |

Μόνιμη έκθεση Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου

Εικόνα "Παναγίας Γλυκοφιλούσας"

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η ψηφιδωτή εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσας με την επωνυμία "Η Επίσκεψις", που προέρχεται από το ναό του Αγίου Βασιλείου και την έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες από την Τρίγλεια της Μ. Ασίας στην περιοχή της Βιθυνίας. Προέρχεται από εργαστήριο της Κωνσταντινούπολης, χρονολογείται στα τέλη του 13ου αιώνα και μας δίνει μία ιδέα της πολυτέλειας και του κόστους των έργων τέχνης που κοσμούσαν τους πλουσιότερους βυζαντινούς ναούς.

Ο εικονογραφικός τύπος της Γλυκοφιλούσας Θεοτόκου, γνωστός και ως Παναγία Ελεούσα είναι πολύ συχνός στη βυζαντινή τέχνη. Η παναγία και ο Χριστός παριστάνονται αγκαλιασμένοι, με τα μάγουλά τους να αγγίζονται. Η έμφαση στην τρυφερή ανθρώπινη σχέση μεταξύ μάνας και γιου τονίζει το χριστιανικό δόγμα της ενσάρκωσης, δηλαδή ότι ο Χριστός είναι ο υιός του Θεού που, δια μέσου της Θεοτόκου, ήλθε ως άνθρωπος στη γη προκειμένου να θυσιαστεί για τη σωτηρία του κόσμου.

Η τέχνη του ψηφιδωτού ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη στο Βυζάντιο. Εκτός όμως από τα λαμπρά ψηφιδωτά στους τοίχους σώζεται και μία ομάδα ψηφιδωτών φορητών εικόνων, που προορίζονταν για πλούσιους ναούς ή για ευκατάστατους ιδιώτες. Διακρίνονται δύο είδη ψηφιδωτών εικόνων: Την πρώτη αποτελούν εικόνες μεγάλων διαστάσεων, όπως αυτή η εικόνα του Βυζαντινού Μουσείου, όπου το μέγεθος των ψηφίδων και η τεχνική ήταν συνήθως ίδια με τα εντοίχια ψηφιδωτά και ήταν τοποθετημένες στο τέμπλο, σε τοίχους ή σε προσκυνητάρια ναών. Από αυτή την κατηγορία σώζονται μόνο δώδεκα εικόνες. Την δεύτερη κατηγορία αποτελούν συνήθως εικόνες που είναι πολύ μικρότερων διαστάσεων και προορίζονταν για ιδιωτική χρήση. Σώζεται μεγαλύτερος αριθμός από τις προηγούμενες και η τεχνική τους ήταν εξαιρετικά δύσκολη ενώ απαιτούσε μεγάλη εξειδίκευση, γι' αυτό σήμερα θεωρούνται έργα εργαστηρίων της Κωνσταντινούπολης. Οι ψηφίδες που χρησιμοποιούνταν ήταν μικροσκοπικές, συχνά όχι μεγαλύτερες από μισό χιλιοστό και τοποθετούνταν τόσο κοντά η μία στην άλλη ώστε τα κενά ανάμεσά τους σχεδόν εξαφανίζονταν και να μοιάζουν σαν ζωγραφισμένες με πινέλο.

Στοιχεία εκθέματος
Χρονολόγηση: Υστεροβυζαντινή περίοδος, τέλη 13ου αι. μ.Χ.
Αριθμός Ευρετηρίου: Τ 145
Copyright: Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού