Έργο του φημισμένου γλύπτη Πραξιτέλη, το άγαλμα του Ερμή της Ολυμπίας θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα και περισσότερο ονομαστά γλυπτά της ύστερης κλασικής εποχής. Βρέθηκε μέσα στον ναό της Ήρας σχεδόν ακέραιο, κατά τις ανασκαφές του 1877. Από την αφιέρωσή του και πιθανότατα ως τα ρωμαϊκά χρόνια έστεκε σε κάποιο μέρος της ’λτης αλλά αργότερα μεταφέρθηκε για λόγους προστασίας εντός του Ηραίου.



Η γλυπτική σύνθεση ύψους 2,13μ., από παριανό μάρμαρο, απεικονίζει τον Ερμή να μεταφέρει τον μικρό Διόνυσο από τον Όλυμπο στη περιοχή της Βοιωτίας όπου θα αναλάβουν την ανατροφή του οι νύμφες θείες του, αδελφές της μητέρας του Σεμέλης. Ο αγγελιοφόρος των Θεών αναπαύεται σε ένα κορμό δέντρου κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού το οποίο εκτελεί κατ' εντολή του Δία.



Το αριστερό πόδι του Ερμή από το γόνατο και κάτω, η δεξιά του κνήμη καθώς και το κάτω μέρος του κορμού του δέντρου είναι συμπληρωμένα με γύψο. Στο δεξί χέρι που λείπει, πιθανόν ο Ερμής κρατούσε τσαμπί σταφύλι, σύμβολο του Διονύσου, για να απασχολήσει τον μικρό θεό, ενώ στο αριστερό χέρι, στην παλάμη, θα κρατούσε το κηρύκειο που είναι το σύμβολο του αγγελιαφόρου των θεών. Διακρίνονται ίχνη εργαλείου στη πίσω πλευρά του αγάλματος από μια μεταγενέστερη επεξεργασία καθώς και μια τρύπα στη βάση της σπονδυλικής του στήλης και στον κορμό του δέντρου που μάλλον έγιναν στα ρωμαϊκά χρόνια για την επισκευή κάποιων φθορών που είχαν προκληθεί σε συνδυασμό με την ασφαλέστερη στήριξή του στον τοίχο του σηκού του Ηραίου.



Το έργο αποτελεί αριστούργημα της τέχνης του 4ου αι. π.Χ. και εκπροσωπεί μια εποχή όπου την αυστηρή συμμετρία έχει διαδεχθεί ο νατουραλισμός στην απόδοση των μορφών. Η στιλπνότητα της επιδερμίδας του αγάλματος αποδίδει άριστα την ζωντάνια της σάρκας και αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά της τεχνοτροπίας του Πραξιτέλη. Στο κάλλος του αγάλματος συντελεί η τέλεια απόδοση των μυώνων, η αριστοτεχνικά εκτελεσμένη χιαστί στάση του σώματος (contra posto) καθώς και η σήμερα χαμένη πλούσια επιζωγράφισή του, όπως τεκμαίρεται από τα ίχνη χρώματος που διασώθηκαν στους βοστρύχους και στο σανδάλι.



Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος, Αρχαιολόγος