To Iστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Ρεθύμνης (Ι.Λ.Μ.Ρ.) είναι ΄Ιδρυμα κοινωφελές, νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. Ιδρύθηκε το 1974 από τη Φαλή Γ. Βογιατζάκη και τον Χριστόφορο Ι. Σταυρουλάκη με σκοπό την έρευνα και συγκέντρωση ιστορικού και λαογραφικού υλικού της Κρήτης και ιδιαίτερα του νομού Ρεθύμνου, τη λειτουργία Μουσείου και τη δημιουργία ενδιαφέροντος για τη μελέτη και συνέχιση της κρητικής παράδοσης.

Οι συλλογές του Μουσείου προέρχονται από δωρεές και αγορές και περιλαμβάνουν περισσότερα από 5.000 αντικείμενα. Οι λαογραφικές συλλογές αποτελούνται από υφαντά, κεντήματα, δαντέλες, φορεσιές, καλάθια, κεραμικά, αντικείμενα μεταλλοτεχνίας, αγροτικά εργαλεία και εργαλεία παραδοσιακών επαγγελμάτων (χαλκουργού, πεταλωτή, μαχαιροποιού, σαμαροποιού, τσαγκάρη). Επίσης στις συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνονται νομίσματα, ιστορικά έγγραφα, φωτογραφίες, χάρτες, λάβαρα, όπλα, κ.ά.

Το Μουσείο λειτουργεί σε ιδιόκτητο βενετσιάνικο κτίριο του 17ου αι. (δωρεά της προέδρου του κ. Φαλής Γ. Βογιατζάκη) το οποίο έχει χαρακτηριστεί από το Υπουργείο Πολιτισμού ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Αποτελεί ένα θαυμάσιο δείγμα αστικής κατοικίας της τελευταίας φάσης της Βενετοκρατίας στην Κρήτη, σε ρυθμό αναγεννησιακό, όπως διαμορφώθηκε από τον παραδοσιακό μάστορα. Το κτίριο χαρακτηρίζεται από τις πέτρινες σκάλες, τον οντά με δύο σειρές βενετσιάνικα πελεκητά παράθυρα και την κουζίνα με την καμινάδα.

Με πίστη στη δύναμη της παράδοσης που βασίστηκε στο φυσικό τρόπο ζωής του ανθρώπου, το Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο Ρεθύμνου (Ι.Λ.Μ.Ρ.) έχει σαν στόχο τη διάσωση και διάδοση του κρητικού λαϊκου πολιτισμού όχι ως ιστορικού στοιχείου του παρελθόντος αλλά ως στοιχείου που μέσα στην πορεία της ανθρώπινης σκέψης θα εμπνέει και θα εμπλουτίζει την ανθρώπινη ζωή.