Η καλαθοπλεκτική είναι μία από τις αρχαιότερες τέχνες του ανθρώπου. Είναι η τέχνη της κατασκευής χρήσιμων σκευών από κλαδιά διαφόρων φυτών και δέντρων. Το καλάθι ήταν σε καθημερινή χρήση και γνωστό σε όλους τους μεγάλους πολιτισμούς της αρχαιότητας και φυσικά στον ελληνικό. Αν και δεν διασώθηκαν ακέραια δείγματα, λόγω του ότι το υλικό είναι ευάλωτο στην επίδραση του χρόνου και αποσαθρώνεται εύκολα, εντούτοις από παραστάσεις σε πήλινα αγγεία και περιγραφές αρχαίων κειμένων έχουμε μία σαφή εικόνα για την καλαθοπλεκτική στην αρχαία Ελλάδα. ΄Ηταν κατεξοχήν έμβλημα των θεοτήτων της βλάστησης και της αφθονίας: της Δήμητρας, της Γης, της Ρέας και της Εκάτης.

Οι Βυζαντινές αγιογραφίες αποτυπώνουν την εξέλιξη της καλαθοποιίας στον ευρύτερο ελληνικό χώρο, όταν τον 11ο αιώνα περίπου, εμφανίζονται οι πρώτοι Ρωμά (Αθίγγανοι) και συναντούν την εγχώρια τέχνη. Στο εξής είναι αυτοί που σε μεγάλο βαθμό θα ασχοληθούν με την πλοκή καλαθιών και με άλλα γνωστά ως σήμερα επαγγέλματα: κοσκινοποιοί, σιδεράδες κ.ά. Μερικά καλάθια που εκτίθενται στο Μουσείο, από άποψη τεχνικής, υλικών κατασκευής και μορφής είναι ίδια με αυτά που χρησιμοποιούνταν στη βυζαντινή Θράκη.

Η καλαθοπλεκτική ασκούνταν από πλανόδιους αλλά και εγκατεστημένους Ρωμά, τους οποίους σποραδικά συναντούμε μέχρι σήμερα στην ελληνική, βουλγαρική και τουρκική Θράκη. Τα πιο διαδεδομένα υλικά πλοκής στη Θράκη είναι τα κλαδιά της ιτιάς (για τα διακοσμητικά καλάθια), η λυγαριά και το καλάμι. Εξαιρετική αντοχή έχουν τα καλάθια και τα κάνιστρα από ξύλο φουντουκιάς, που ήταν ευρύτατα διαδεδομένα μεταξύ των Ελλήνων του Εύξεινου Πόντου και των Πομάκων της ορεινής Ροδόπης.