ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
 
 
Νοτιοανατολικά του σημερινού οικισμού των Γουλεδιανών, στην τοποθεσία Ονυθές, βρίσκεται η τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική. Στην περιοχή αυτή έχει ανασκαφεί επίσης σημαντική θέση με οχυρό και των πρώιμων ιστορικών χρόνων. Η περιοχή των Γουλεδιανών ταυτίζεται με τις αρχαίες Φαλλάνες ή την αρχαία Οσμίδα. Ωστόσο η περιοχή, ανεξάρτητα από ο όνομά της, λειτουργούσε ως δευτερεύον κέντρο σε εξάρτηση από τη χώρα της Ρίθυμνας .

Η βασιλική ανεσκάφη από τον Ν. Πλάτωνα το έτος 1947. Τοποθετείται χρονικά στα τέλη του 5ου με αρχές του 6ου αιώνα, κυρίως βάση του ψηφιδωτού.

Πρόκειται για μια τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική η οποία στα δυτικά φέρει νάρθηκα και βόρεια προσκτίσματα, τα οποία ταυτίζονται με το βαπτιστήριο του ναού. Ανατολικά απολήγει σε ημικυκλική, εσωτερικά και εξωτερικά αψίδα, η οποία είναι εφοδιασμένη με σύνθρονο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαμόρφωση των χώρων εκατέρωθεων του Ιερού Βήματος, καθώς αυτοί απομονώνται από τα πλάγια κλίτη και δεν επικοινωνούν με αυτά. Ο καθηγητής Δ. Πάλλας θεωρεί ότι πρόκεται για "συριακού τύπου" παστοφόρια, που είχαν τη χρήση πρόθεσης και διακονικού.

Τα κλίτη χωρίζονταν μεταξύ τους με αρκετά υψηλό στυλοβάτη. Το δάπεδο του κεντρικού κλίτους, του νάρθηκα και του ιερού Βήματος ναού ήταν καλυμμένο με εντυπωσιακό ψηφιδωτό, το οποίο φέρει διακόσμηση από φυτικά και γεωμετρικά θέματα. Η χρονολόγηση του τοποθετείται στα τέλη του 5ου και στις αρχές του 6ου αιώνα μ.Χ.. Τα δάπεδα των πλάγιων κλιτών ήταν καλυμμένα από πλίνθους και λίθους.

Ανάμεσα στα ευρύματα της βασιλικής βρέθηκαν τεμάχια από θωράκια, ελάχιστη κεραμική και τμήματα από γυάλινα κανδήλια.
Συντάκτης
Αγγελάκη Βάλια, αρχαιολόγος