ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
 
 
Ανάμεσα στα σημερινά χωριά Παλατίτσια και Βεργίνα, σε μια πεδινή έκταση μεγαλύτερη από 1000 στρέμματα, απλώνεται το λεγόμενο νεκροταφείο των τύμβων. Πρόκειται για την επιβλητική νεκρόπολη της Εποχής του Σιδήρου (11ος - 8ος αι. π.Χ.), που αποτελείται από περισσότερους από 300 χωμάτινους τύμβους οι οποίοι καλύπτουν συστάδες πλούσια κτερισμένων τάφων. Το νεκροταφείο εκτείνεται στα βόρεια της αρχαίας πόλης και καταλαμβάνει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του κάμπου ανάμεσα στα Παλατίτσια και τη Βεργίνα. Το παλαιότερο τμήμα του (νεκροταφείο των τύμβων) εκτείνεται στα νότια του δρόμου που οδηγεί από τη Βεργίνα στα Παλατίτσια. Η χρονολόγηση των παλιότερων τύμβων τοποθετείται χρονολογικά στο 1000 - 700 π.Χ., ενώ οι νεότερες ταφές ανήκουν στην όψιμη ελληνιστική περίοδο (2ος αι. π.Χ.). Τα δεδομένα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι στην περιοχή αυτή είχε αναπτυχθεί ένας οικισμός, ο οποίος συνέχισε την πορεία του αδιάλειπτα στο χρόνο μέχρι και την ελληνιστική περίοδο. Μέσα από τα ευρήματα των τάφων τοποθετείται η πρώτη φάση ακμής του οικισμού στη γεωμετρική περίοδο, όπου αναπτύχθηκε ένας αξιόλογος οικισμός και η κάτοικοί του διέθεταν υψηλό βιωτικό επίπεδο. Μια δεύτερη φάση ακμής διαπιστώνεται τον 4ο και 3ο αι. π.Χ., ενώ αντίθετα για την αρχαϊκή περίοδο τα στοιχεία μέχρι στιγμής δεν επαρκούν για να αναπλαστεί η ζωή του οικισμού.

Κάθε τύμβος καλύπτει συνήθως περισσότερες από μια ανδρικές και γυναικείες ταφές, που πιθανότατα ανήκαν σε μέλη της ίδιας οικογένειας. Οι νεκροί είναι θαμμένοι εκτάδην κάτω ή μέσα στην επίχωση του τύμβου και συνοδεύονται από διάφορα κτερίσματα - όπλα από σίδηρο σε αντρικές ταφές, κοσμήματα από χαλκό ή άλλες πολύτιμα ή ημιπολύτιμα υλικά σε γυναικείες - και ντόπια χειροποίητη ακόσμητη και τροχήλατη γεωμετρική κεραμική.

Τα αγγεία που τοποθετούνταν στις ταφές ήταν συνήθως χειροποίητα και μαρτυρούν μια μακραίωνη εγχώρια παράδοση στην κεραμική. Πολύ λίγα αγγεία από αυτά μπορούν να συσχετισθούν με μορφές αγγείων βορειότερων ευρωπαϊκών περιοχών. Αντίθετα αρκετά από αυτά ακολουθούν κεραμεικές μορφές και διάκοσμο της νότιας Ελλάδας στην πρωτογεωμετρική περίοδο. Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνουν τις επαφές των κατοίκων του οικισμού της Βεργίνας με περιοχές της νότιας Ελλάδας (Θεσσαλία, νησιά του Αιγαίου).

Ο μεγάλος πλούτος και ορισμένα αντικείμενα-σύμβολα, όπως ένα χάλκινο διάδημα με το ηλιακό σύμβολο και οι τριπλοί δίδυμοι χάλκινοι πελέκεις που βρέθηκαν σε μερικές γυναικείες ταφές, δείχνουν ότι εδώ τάφηκαν και πρόσωπα με ιδιαίτερα σηαμντικά, ίσως ιερατικά αξιώματα. Μερικοί τύμβοι καλύπτουν και ταφές του 4ου αι. ή των ελληνιστικών χρόνων, που ανήκαν σε νεκρούς προερχόμενους από τις φτωχότερες τάξεις. Οι ευπορότεροι θάβονταν τα χρόνια αυτά σε χτιστούς κιβωτιόσχημους τάφους, ενώ οι ευγενείς και οι βασιλιάδες στους μεγάλους μακεδονικούς τάφους.