ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΦΩΤΟΘΗΚΗ
 
 
© Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
Άποψη της βορειοδυτικής οχύρωσης.
Στη δεξιά όχθη του Καλαμά, 7 χιλ. δυτικά της Βροσίνας, στην κορυφή λόφου νότια από το σύγχρονο ομώνυμο χωριό, βρίσκεται ο αρχαίος οικισμός της Ραβενής, ο οποίος από το Hammond ταυτίστηκε με την αρχαία Φανοτή, ταύτιση η οποία δεν έγινε αποδεκτή. Η αρχαία θέση, γνωστή σήμερα και ως «Καστρί›, βρίσκεται στην επικράτεια του θεσπρωτικού φύλου των Φαβοτέων με έδρα την αρχαία Φανοτή, σημερινή Ντόλιανη, ενώ βορειότερα κατοικούσαν πιθανώς οι Ονόπερνοι, για τους οποίους γίνεται συχνή μνεία σε ψηφίσματα και επιγραφές της αρχαίας Δωδώνης. Η απουσία ανασκαφικών δεδομένων και αρχαιολογικών ερευνών δεν επιτρέπει ασφαλείς υποθέσεις για την περίοδο κατοίκησης του χώρου, την έκταση και τον ακριβή χαρακτήρα της θέσης.

Τα τείχη του οικισμού προστατεύουν τις περισσότερο ομαλές πλευρές. Ο ποταμός Καλαμάς, μεγάλος υδάτινος δρόμος ήδη από την αρχαιότητα, που εξασφάλιζε την επικοινωνία των παράλιων περιοχών με την ορεινή ενδοχώρα, φαίνεται να έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ίδρυση του οχυρωμένου οικισμού της Ραβενής.

Με βάση τα χαρακτηριστικά της οχύρωσης, είναι γενικώς αποδεκτή η χρονολόγηση του οικισμού στους ύστερους κλασικούς - ελληνιστικούς χρόνους. Τα λιγοστά στοιχεία που διαθέτουμε φαίνεται να μαρτυρούν την ύπαρξη κάποιου μικρού οικισμού, ο οποίος πρέπει να τειχίστηκε μετά το 350 π.Χ. Ωστόσο, ελλείψει ανασκαφικών δεδομένων, δεν μπορεί να δοθεί μία πιο ακριβής χρονολόγηση.

Η περίοδος αυτή, από τα μέσα του τετάρτου αιώνα π.Χ. και ύστερα, αποτελεί σημαντικό σταθμό στην ιστορία της Θεσπρωτίας: οι μικρές ατείχιστες κώμες συνοικίζονται και ιδρύονται οι πρώτες πόλεις, οι οποίες οχυρώνονται με ισχυρά τείχη. Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι η ίδρυση τόσο της Ραβενής όσο και μιας σειράς παρόμοιων οχυρωμένων οικισμών συμπίπτει, πιθανότατα, με τις εδαφικές ανακατάξεις που συντελέστηκαν στην Ήπειρο κατά τη διάρκεια του 4ου αιώνα π.Χ. και, κατά συνέπεια, με τις μεταβολές στα όρια επιρροής των ηπειρωτικών φύλων, κυρίως των Θεσπρωτών, Μολοσσών και Χαόνων. Η δημιουργία οχυρών περιβόλων εντείνεται γύρω στο 300 π.Χ. Όλοι αυτοί, όμως, δεν αποτέλεσαν πάντοτε τον πυρήνα πραγματικών πόλεων, καθώς πολλοί παρέμειναν απλά οχυρά, στα οποία κατέφευγαν οι πληθυσμοί της ευρύτερης περιοχής κατά τη διάρκεια εχθρικών επιδρομών. Σε αυτή την κατηγορία φαίνεται να εντάσσεται και ο τειχισμένος οικισμός της Ραβενής.

Η ρωμαϊκή κατάκτηση φαίνεται ότι σηματοδοτεί και την εγκατάλειψη του οικισμού της Ραβενής. Την ήττα του Περσέα, του τελευταίου Μακεδόνα βασιλιά, ακολούθησε -βάσει των εντολών της Συγκλήτου, σύμφωνα με τον Πολύβιο, το Λίβιο και άλλους ρωμαίους συγγραφείς- η δήωση, πυρπόληση και καταστροφή των τειχών εβδομήντα (70) πόλεων της Ηπείρου από το ρωμαϊκό στρατό. Η Θεσπρωτία ήταν από τις περιοχές που επλήγησαν σκληρά. Οι περισσότεροι από τους οχυρωμένους οικισμούς των ύστερων κλασικών και ελληνιστικών χρόνων σταμάτησαν να ζουν, με ελάχιστες μόνο εξαιρέσεις.
Συντάκτης
Λάζου Θεοδώρα, Ιστορικός-Αρχαιολόγος
 
 
Χρονολόγηση
350 π.Χ. - 167 π.Χ.