Η περιοχή του Σουλίου βρίσκεται στα όρια των νομών Θεσπρωτίας, Πρέβεζας και Ιωαννίνων. Εκτείνεται σε φυσικά οχυρή θέση, σε μία περιοχή με έντονο ανάγλυφο, ανάμεσα στα όρη της Παραμυθιάς και την κορυφογραμμή που σχηματίζουν τα όρη του Σουλίου, ενώ το βαθύ φαράγγι του Αχέροντα την καθιστά απροσπέλαστη από το νότο.

Ο ακριβής χρόνος εγκατάστασης των Σουλιωτών στην περιοχή δεν είναι γνωστός, με επικρατέστερη εκδοχή εκείνη της πρώτης επίκοισης στις αρχές του 17ου αι., εποχή που οι αυθαιρεσίες και η καταπίεση της οθωμανικής διοίκησης οδηγούν τους κατοίκους, κυρίως κτηνοτρόφους, να αναζητήσουν μεγαλύτερη ασφάλεια σε φυσικά οχυρές θέσεις.

Το ιστορικό Σούλι απαρτίζουν τέσσερις οικισμοί: το Σούλι, η Σαμονίβα, η Κιάφα και ο Αβαρίκος, που συγκροτούν το λεγόμενο Τετραχώρι, ενώ αργότερα σε χαμηλότερο υψόμετρο δημιουργήθηκε το Επταχώρι, αποτελούμενο από επτά χωριά.

Οι κάτοικοι του Τετραχωρίου αποτελούσαν αυτόνομη προνομιούχα πολιτεία, στηριζόμενη στο ισχύον εθιμικό δίκαιο, με δικούς της νόμους, στρατό, νομοθετικά και εκτελεστικά σώματα, με σημαντικότερο το «Κριτήριο της Πατρίδας», ένα είδος γερουσίας που συγκροτούσαν οι αρχηγοί των φαρών.

Στη βάση της κοινωνικής οργάνωσης βρίσκεται η «φάρα», τα μέλη της οποίας συνδέονται με δεσμούς αίματος, με δικό της αρχηγό η καθεμία, που επιλεγόταν συνήθως με κριτήριο την ανδρεία στο πεδίο των μαχών και μεγάλο βαθμό ελευθερίας στη λειτουργία και τις αποφάσεις. Η αυτοθυσία απέναντι στα μέλη της φάρας, η σκληρότητα και η αντοχή σε φυσικές κοπώσεις, το φιλοπόλεμο και η ανδρεία των Σουλιωτών, αποτελούν τα κυριότερα χαρακτηριστικά της κοινωνίας τους.

Βάση της οικονομίας αποτελεί η ενασχόληση με την κτηνοτροφία, ενώ η υιοθέτηση της τακτικής της αρπαγής και της προστασίας στα χωριά του κάμπου του Φαναρίου, Μαργαριτίου και Παραμυθιάς λόγω κυρίως της δημογραφικής αύξησης του πληθυσμού των Σουλιωτών, εξασφάλιζε συμπληρωματικά εισοδήματα και τα απαραίτητα είδη και τρόφιμα για την επιβίωσή τους.

Κατά τη διάρκεια του 18ου αι., οι Σουλιώτες βρίσκονται σε συνεχείς αγώνες για την απόκρουση των επιδρομών των διάφορων αγάδων της περιοχής και για τη διαφύλαξη της ανεξαρτησίας τους. Ως το 1760 είχαν ήδη την επικυριαρχία σε όλη σχεδόν τη νοτιοανατολική Ήπειρο (το τμήμα της Ηπείρου που περιλαμβάνεται μεταξύ Λούρου - Ιωαννίνων - Παραμυθιάς - Μαργαριτίου και Πάργας).

Όμως το Σούλι έγινε γνωστό κυρίως από τους ηρωικούς αγώνες εναντίον του Αλή Πασά των Ιωαννίνων τη τελευταία δεκαετία του 18ου αι. και στις αρχές του 19ου αι. Το 1789 και το 1792 οι απόπειρες του Αλή δεν έφεραν το ποθητό αποτέλεσμα, την καθυπόταξη των Σουλιωτών. Το 1798 καταφέρνει και ελέγχει όλη την περιοχή και το 1800 αρχίζει ένα σχέδιο αποκλεισμού του Σουλίου, που οδήγησε τελικά, μετά από ηρωικές μάχες και πράξεις αυτοθυσίας των Σουλιωτών, τον Δεκέμβριο του 1803 στη συνθήκη παράδοσης και στην εγκατάλειψη του Σουλίου.