Πόλη της νοτιοδυτικής Βοιωτίας που βρίσκεται στις νότιες παρυφές του όρους Ελικώνα, δυτικά των Θεσπιών και σε κοντινή απόσταση από τον Κορινθιακό. Τα ερείπιά της βρίσκονται στη σημερινή θέση Κακόσια. Σύμφωνα με τον Όμηρο αναφέρεται ως «πολυτρήρων Θίσβη? επειδή στα βράχια της φώλιαζαν πολλά περιστέρια (Στρ. Θ, 411). Η πόλη πήρε το όνομα της από τη νύμφη Θίσβη. Είχε παλαιότατη ακρόπολη, εγκατεστημένη σε απόκρημνη κορυφή, στην οποία λατρεύονταν κυρίως ο Ηρακλής, ο Διόνυσος και ο Ερμής. Το σύγχρονο χωριό εκτείνεται πάνω σε τμήμα της αρχαίας πόλης.

Η κατοίκηση της περιοχής ξεκινά από το 2000 π.Χ. περίπου όπως μαρτυρούν διάσπαρτα μικροευρήματα και ίχνη κεραμικής. Στην περιοχή της Θίσβης υπήρξε σημαντική μυκηναϊκή εγκατάσταση. Ένας θαλαμοειδής τάφος που βρέθηκε στην περιοχή απέδωσε μάλιστα πλήθος σφραγίδων που χρονολογούνται στη μυκηναϊκή περίοδο (14ος - 13ος αι. π.Χ.) Στην κλασική εποχή, έως τα 338 π.Χ., η Θίσβη ανήκε στη χωρική περιφέρεια της Θεσπικής. Στην κρίσιμη σύρραξη του Γ΄ Μακεδονικού πολέμου η πόλη τάχτηκε με το μέρος των Μακεδόνων, ωστόσο αναγκάστηκε να ανοίξει τις πόρτες της στον Φλαμινίνο στα 170 π.Χ.

Το 1889 ο S.C. Rolfe διεξήγαγε σύντομη ανασκαφική έρευνα και αποκάλυψε θαλαμοειδείς τάφους. Ο F.G Maier μελέτησε την οχύρωση της πόλης περί το 1958.