Η αρχαία Θίσβη εκτεινόταν ανάμεσα στο λόφο του Παλαιοκάστρου στα βόρεια και στην άκρη της πεδιάδας που ορίζεται στα νότια από τον Ελικώνα και καλείται Νεόκαστρο. Η ακρόπολη της στο λόφο Παλαίκαστρο ήταν οχυρωμένη. Τμήματα της οχύρωσης διατηρούνται ως σήμερα.
Κυρίως στο τείχος της ακρόπολης διακρίνονται παλαιότερες και νεότερες οικοδομικές φάσεις. Τείχος ακανόνιστης πολυγωνικής τοιχοποιίας περιρέει το βορειοδυτικό τμήμα της ακρόπολης της Θίσβης (Παλαιόκαστρο). Αντίθετα, το ανατολικό τμήμα του τείχους της κάτω πόλης και οι προμαχώνες του Νεόκαστρου είναι κτισμένα κατά το ισόδομο σύστημα του 4ου αι. π.Χ. Στο τείχος της κάτω πόλεως διατηρείται πύλη που προστατεύεται από τετράγωνο πύργο. Από την αρχαία πόλη προέρχονται εκατοντάδες ανάγλυφα και επιγραφές, που χρονολογούνται από τον 5ο αι. π.Χ. έως τον 3ο αι. μ.Χ. Κάποια από αυτά φυλάσσονται στο Μουσείο Θηβών και άλλα είναι εντοιχισμένα σε κτήρια του σημερινού χωριού. Η κεραμική από τον χώρο εκτείνεται χρονικά από τους μυκηναϊκούς έως τους ρωμαϊκούς χρόνους.
Αριστερά και δεξιά του δρόμου που οδηγεί στον Άγιο Ιωάννη, νότια της Θίσβης σώζονται αναλημματικοί τοίχοι που συγκρατούσαν αρχαίο ανάχωμα το οποίο βρίσκεται κάτω από το οδόστρωμα. Στο δρόμο αυτό άξια προσοχής είναι και η τοξωτή γέφυρα του 19ου αιώνα.μ.Χ.
|