ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
 
 
Την προφανώς υπαίθρια λατρεία, που διήρκεσε απο τους Μυκηναϊκούς (1300-1100 π.Χ.) μέχρι τους Μεσογεωμετρικούς ΙΙ χρόνους (800'750 π.Χ.), διαδέχονται τέσσερεις φάσεις της ίδιας λατρείας με κέντρο ένα ναϊκο οικοδόμημα. Τα κτήρια βρέθηκαν σε αλλεπάλληλα υπερκείμενα στρώματα, στην ίδια Θέση και με τον ίδιο προσανατολισμό.

Πρώτα χτίστηκε μονόχωρος ναός, περί το 800 π.Χ., απο ξυλοπλινθοδομή. Πιθανότατα πλημμύρα του γειτονικού ποταμού Βυβλίνη (σήμερα λέγεται Περίτσης) κατέστρεψε το πρώτο αυτό κτίριο, το οποίο αντικατέστησε, περί το 730 π.Χ., αίθουσα για μυστηριακές τελετές με τέσσερα κλίτη (επιμήκη διαμερίσματα που χωρίζονται με κιονοστοιχίες) και περιφερειακά θρανία για τους πιστούς.

Μετά την κατάρρευση για άγνωστους λόγους και τον δεύτερο ναό, χτίζεται στην ίδια θέση και χρησιμοποιόντας κάποιους από τους παλαιότερους τοίχους, τρίτος ναός που χρονολογείται στον πρώιμο 7ο αι. π.Χ. Είχε τρία κλίτη και μια πρώιμη μορφή τετράστυλης πρόστασης. Ούτε ο τρίτος ναός λειτούργησε για πολύ. Περί το τέλος του 7ου αι. π.Χ. η λατρεία έγινε πάλι υπαίθρια και είχε ως κέντρο της ένα τετράπλευρο πήλινο πύραυνο (μαγκάλι), που βρέθηκε σχεδόν ακέραιο και είναι ορατό κάτω από το μαρμάρινο κατώφλι του αδύτου.

Γύρω στο 580-570 π.Χ. άρχισε να χτίζεται ο τέταρτος και μεγαλύτερος ναός, ο μόνος που διατηρήθηκε ορατός και αναστηλώθηκε.

Πρόκειται για ένα εκατόμπεδο αρχαϊκο ναό, ιωνικού ρυθμού. Ο ναός χτισμένoς με το εγχώριο γρανοδιοριτικό πέτρωμα διαθέτει άδυτο (χώρο για μυστηριακή λατρεία), μαρμάρινη πρόσταση (κιονοστοιχία που μνημεiοποιεί την είσοδο), μαρμάρινο βωμό, και είναι χωρισμένος σε τρία κλίτη από δύο τετράστυλες μαρμάρινες κιονοστοιχίες.

Το ασταθές υπέδαφος και η μικρή εμπειρία στη θεμελίωση των αρχιτεκτόνων του αρχαϊκού κτιρίου, έκαναν αναγκαία μια μεγάλης κλίμακας επισκευαστική επέμβαση κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους ( 1 ος αι. π.Χ). Τον 5ο αι. μ.Χ. ο ναός μετατράπηκε σε παλαιοχριστιανική βασιλική. Τη συνέχεια της λατρείας στον ίδιο χώρο για 3.300 χρόνια εξασφάλισε η ίδρυση του βυζαντινού ναϊδρίου του Αγίου Γεωργίου στην άμεση γειτονία του αρχαίου ναού.

Το Ιερό περιβλήθηκε στους χρόνους της όψιμης αρχαιότητας από ευρύχωρο τετράπλευρο τέμενος, διαστάσεων τουλάχιστον 70 Χ 58 μ. το οποίο στα δυτικά ενσωμάτωνε ένα στωϊκό οικοδόμημα (δύο τετράγωνοι χώροι με στοά εμπρός από την είσοδο τους). Η συνέχιση της αvασκαφής κατά τις δύο τελευταίες αvασκαφικές περιόδους απέδειξε οτι το οικοδόμημα αυτό είναι τελετουργικό εστιατόριο (κτήριο για κοινά δείπνα κατά τις εορτές). Η παλαιότερη, αψιδωτή, οικοδομική φάση του εστιατορίου ανάγεται στους πρώιμους αρχαϊκούς χρόνους (7ος αιώνας π.Χ). Στην κλασική του φάση (4ος αιώνας π.Χ.), μπορούσε να φιλοξενήσει δεκαοχτώ τουλάχιστον διακεκριμένους πιστούς που δειπνούσαν ξαπλωμένοι σε ανάκλιντρα. 'Ολος ο χώρος έδωσε άφθονη κεραμεική απο μαγειρικά και επιτραπέζια σκεύη.