Το 30 π. Χ., μετά την καταστροφή της ελληνιστικής Πέλλας, ο Οκταβιανός ίδρυσε σε απόσταση 1,5 χλμ. δυτικά της ελληνιστικής πρωτεύουσας, στην περιοχή βόρεια των"Λουτρών του Μεγάλου Αλεξάνδρου", σε νέα επίκαιρη θέση επί της Εγνατίας οδού, τη ρωμαϊκή αποικία της Πέλλας, γνωστή και ως Colonia Pella. Οικοδομικά κατάλοιπα, νομίσματα, και αντιπροσωπευτική κεραμική σηματοδοτούν την αναβίωση της πόλης κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο. Στη φάση αυτή, ο οχυρωματικός περίβολος της πόλης. αισθητά μικρότερος, περικλείει τμήμα της άλλοτε ρωμαϊκής αποικίας. Ανασκαφικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στο βορειοδυτικό τμήμα της πόλης μαρτυρούν ότι ο χρόνος κατασκευής των τειχών της πόλης μπορεί να συνδεθεί με το τέλος του 3ου αι., ενώ τα κινητά ευρήματα βεβαιώνουν ότι ο χρόνος λειτουργίας της οχύρωσης ήταν ολόκληρος ο 4ος και 5ος αι. Πιθανή ωστόσο ταύτιση της πόλης με τα "Βασιλικά Αμύντου" που μνημονεύονται από τον ιστορικό Προκόπιο ως ένα από τα φρούρια της περιοχής που επισκευάστηκαν από τον Ιουστινιανό, μαρτυρεί ανακαίνιση και λειτουργία του τείχους και κατά τον 6ο αι.Την οικοδομική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε στην πόλη κατά την πρώιμη βυζαντινή περίοδο πιστοποιεί μεγαλοπρεπής ναός που εντοπίστηκε βόρεια των "Λουτρών του Μεγάλου Αλεξάνδρου". Τοίχοι κτιρίων που τον πλαισιώνουν βόρεια και νότια μαρτυρούν ότι η εκκλησία δεν ήταν ένα μεμονωμένο λατρευτικό κτίσμα αλλά εντασσόταν σε ένα ευρύτερο μνημειακό συγκρότημα. Ταυτόχρονα η παρουσία τείχους σε μικρή απόσταση ανατολικά καθιστά ελκυστική την ταύτισή του με οχυρωματικό περίβολο, ο οποίος περιέκλειε το συγκρότημα. Τα ανασκαφικά στοιχεία μαρτυρούν ότι η βασιλική ιδρύθηκε στο β' μισό του 5ου αι. και καταστράφηκε στις αρχές του 7ου αι., ο χώρος όμως συνέχισε να βρίσκεται σε χρήση μερικούς ακόμη αιώνες, λειτουργώντας ως οικιστική εγκατάσταση. Τέλος, από τα οψιμότερα οικοδομικά λείψανα στο χώρο είναι ο μονόχωρος ναϊσκος της ύστερης βυζαντινής περιόδου ο οποίος οικοδομήθηκε σε μικρή απόσταση δυτικά της βασιλικής.