ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΦΩΤΟΘΗΚΗ
 
 
© Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. - Γενική Γραμματεία Πολιτισμούύ
Πανοραμική άποψη του ισόπεδου του αρχαίου ιερού, όπου και η εκκλησία των 99 Πατέρων.
.Η Πολυρρήνια υπήρξε μια από τις σημαντικότερες πόλεις-κράτη της Κρήτης κατά την Ελληνιστική περίοδο, κτισμένη στην ενδοχώρα της σημερινής επαρχίας Κισάμου. Ως επίνειό της είχε την Κίσαμο, πόλη και λιμάνι, στην απόλυτη επιρροή της. Κατέχει στρατηγική θέση στις πλαγιές ενός φυσικού οχυρού, ύψους 418 μ.

Η αρχαία πόλη περιβαλλόταν από τείχη, σημαντικό μέρος των οποίων σήμερα σώζεται, ενώ στην ακρόπολη υπάρχει και βυζαντινό οχυρό. Τα τείχη ενισχύονταν από οχυρωματικούς ημικυκλικούς και πολυγωνικούς πύργους. Στο ανατολικό τμήμα της οχύρωσης σώζεται μία αψιδωτή πύλη στη θέση «Πόρος της Περιστεράς», η οποία αποτελούσε μία από τις δευτερεύουσες εισόδους στην πόλη.

Η πόλη είχε αναπτυχτεί σε κλιμακωτά πρανή κατηφορίζοντας προς τη θέση του σημερινού ομώνυμου χωριού. Χαρακτηριστικό της πόλης είναι οι λαξευτές οικίες με κτιστές προσόψεις. Σήμερα σώζονται μόνο τα λαξευτά τμήματα τους σε όλη την περιοχή εντός των τειχών.

Την κύρια πηγή ύδρευσης της πόλης και σημαντικό δημόσιο έργο αποτελεί το λαξευτό υδραγωγείο που σώζεται σε κεντρική πλατεία του χωριού. Εκεί καταλήγει ένα εκ των σκελών του, στην όψη κάθετου πρανούς και δίπλα στον ημικυκλικό πύργο στην είσοδο της πόλης. Ο οχυρωματικός πύργος σχετίζεται με το υδραγωγείο καθώς εκτός από τη φύλαξη του πολύτιμου νερού, συνδέεται με αυτό, μέσω αγωγού που διαθέτει στο κατώτερο τμήμα του. Πρόκειται για σύμπλεγμα υδραυλικού και οχυρωματικού έργου, στο οποίο κατά τους Ρωμαϊκούς Χρόνους, πιθανότατα στην περίοδο του Αδριανού (117-138 μ.Χ) έγινε σειρά επισκευών.

Το υδραγωγείο, αποτελείται από υδρομαστευτικές σήραγγες που συνέλεγαν και μετέφεραν το νερό στην πόλη. Μέσα στο σημερινό χωριό είναι ορατά τμήματα των υπόγειων στοών που διακλαδώνονται. Στην είσοδο του υδραγωγείου υπήρχε σύστημα υπερχείλισης, μέσω μηχανισμού αφαιρούμενου φράγματος το οποίο οδηγούσε το νερό στη λαξευτή υπόσκαφη δεξαμενή, η οποία συνδεόταν με δεύτερη εξωτερική δεξαμενή μέσω πήλινου ανοιχτού αγωγού. Το αρχαίο σύστημα ύδρευσης λειτουργεί ακόμη και σήμερα. Επίσης, η τροφοδοσία των κατοίκων με νερό εξασφαλιζόταν από λαξευτές υπόγειες δεξαμενές (στέρνες), που βρίσκονται διάσπαρτες στον αρχαιολογικό χώρο. Στους ρωμαϊκούς χρόνους στην ακρόπολη κτίστηκαν δεξαμενές οι οποίες σώζονται σε αρκετό ύψος.

Ανεβαίνοντας στην ακρόπολη συναντάμε την εκκλησία των 99 Αγίων Πατέρων - τέλη 19ου αι. μ. Χ. Ιδιαιτερότητα του ναού αποτελεί η δόμησή του από αρχαίους λίθους και επιγραφές που χρονολογούνται από τον 3ο αι μέχρι και τον 1ο π.Χ. Στη θέση αυτή η πρώτη απόπειρα ανασκαφής του ιερού από τον αρχαιολόγο F. Halbert και στη συνέχεια από τον Β. Θεοφανείδης, έφερε στο φως αρχαιολογικά κατάλοιπα μνημειώδους βωμού ή ελληνιστικού ναού του 4ου αι. π.Χ., πιθανόν αφιερωμένου στη θεά Άρτεμη. Μέσα στην ακρόπολη διακρίνονται τα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Λείψανα ναών και ιερών έχουν διαπιστωθεί και έξω από τα τείχη.

Η ελληνιστική νεκρόπολη, εκτός των τειχών κατά τη συνήθη πρακτική στις αρχαίες πόλεις, σώζεται στα χαμηλότερα πρανή του λόφου, βόρεια του σύγχρονου οικισμού. Περιλαμβάνει συστάδες υπέργειων ή υπόγειων λαξευτών τάφων με θαλάμους, γνωστού τύπου, από την ταφική αρχιτεκτονική της ελληνιστικής Αλεξάνδρειας, ορατούς και σήμερα.
Συντάκτης
Μαρία Σκόρδου, Αρχαιολόγος