Στη θέση Φραγκονήσι, πλησίον της Τοπικής Κοινότητας της Αρχαίας Πίσας (Μιράκας) και σε απόσταση μικρότερη των δυο χιλιομέτρων ανατολικώς του αρχαιολογικού χώρου Ολυμπίας, ανασκάφηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1960 (1967 - 69) οργανωμένο νεκροταφείο με ταφές διαφόρων τύπων (λακκοειδείς, κιβωτιόσχημους και κεραμοσκεπείς τάφους) με πλέον ενδιαφέρουσα και σπάνια την περίπτωση των κτιστών θαλάμων. Το νεκροταφείο του Φραγκονησίου της εποχής των ρωμαίων αυτοκρατόρων και των πρώτων χριστιανικών χρόνων κρίνεται ως σημαντικό λόγω της έκτασης και του πλούτου των ευρημάτων του αλλά και της σύνδεσής του με το ιερό της Ολυμπίας.

Οι ανασκαφικές έρευνες έφεραν στο φως πλήθος κτερισμάτων τα οποία προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με το φύλλο, την ηλικία και την ιδιότητα των νεκρών που συνόδευαν. Βρέθηκε μεγάλος αριθμός πήλινων και γυάλινων αγγείων, λύχνοι, κάποιοι με ανάγλυφη διακόσμηση, μαρμάρινες ή πώρινες πλάκες ορισμένες με επιγραφές που χρησιμοποιήθηκαν ως επιτύμβιες στήλες και πολλά διακοσμητικά αντικείμενα.

Η στενή σχέση του νεκροταφείου με το ιερό της Ολυμπίας, διαπιστώνεται από τις επιτύμβιες επιγραφές που αφορούν αθλητές οι οποίοι πήραν μέρος στους αγώνες και έχουν ενταφιαστεί εδώ. Επίσης, αξιοσημείωτη είναι η αποκάλυψη τεσσάρων νεκρικών θαλάμων. Λαμβάνοντας ως κριτήριο την επιμελημένη κατασκευή τους, είναι πολύ πιθανό να προορίζονταν για την ταφή αξιωματούχων του Ιερού της Ολυμπίας.

Συγκίνηση προκαλούν τα ευρήματα προερχόμενα από παιδικές ταφές όπως μια ενεπίγραφη επιτύμβια στήλη αναφερόμενη σε ηλείο έφηβο το νήμα της ζωής του οποίου κόπηκε πρόωρα, ή τα πήλινα αρθρωτά ανδρικά ειδώλια (νευρόσπασττα) και τα ειδώλια ζώων. Πρόκειται για αντικείμενα που χρησίμευαν ως παιχνίδια για τα παιδιά της εποχής των ρωμαϊκών αυτοκρατορικών χρόνων και τα οποία μετατράπηκαν σε κτερίσματα για να συνοδεύσουν τους νεαρής ηλικίας κατόχους τους στο επέκεινα.

Εντυπωσιακό είναι το πλήθος, η ποικιλία σχημάτων και η καλή κατάσταση διατήρησης των γυάλινων αγγείων που βρέθηκαν στις ανασκαφές του νεκροταφείου του Φραγκονησίου. Είναι κατασκευασμένα με την τεχνική της εμφύσησης από διαφανές άχρωμο γυαλί από τα μέσα του 1ου αι. μ.Χ και μετά. Ξεχωρίζει μικρή τριφυλλόσχημη οινοχοΐσκη του 5ου αι. π.Χ., κατασκευασμένη με την τεχνική του πυρήνα, η οποία χρησίμευε ως μυροδοχείο και πιθανότατα υπήρξε πολύτιμο κειμήλιο για τον νεκρό που συνόδευε.

Από την εξέταση των ευρημάτων διαπιστώθηκε ότι το νεκροταφείο ήταν σε χρήση από τον 1ο αι. μ. Χ. έως τον 3ο ή 4ο αι μ.Χ. , ικανός αριθμός των οποίων σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας.



Πηγές: Πελλοπόνησος, Εκδόσεις Μέλισσα, 2012

Αρχαιολ. Δελτίο 1967, 1968, 1969