Η πόλη ήταν κτισμένη σε πλάτωμα στη ΝΑ πλευρά του λόφου της Γορίτσας και περιβάλλονταν από οχυρωματικό τείχος με τρεις πύλες, τη βόρεια, την ανατολική και τη δυτική. Ήταν οργανωμένη σε οικοδομικά τετράγωνα. Η πόλη είχε περίπου 400-500 σπίτια, τα οποία κατοικούνταν από 3.000-3.500 κατοίκους. Τα σπίτια ήταν, συνήθως, τετράγωνα και ανήκαν στον τύπο της «οικίας με παστάδα». Ανάμεσα στα οικοδομικά τετράγωνα υπήρχαν ανοιχτοί χώροι - πλατείες. Στο δυτικό τμήμα της πόλης υπήρχαν τέσσερις δημόσιες περιοχές, ενώ στο ανατολικό δύο. Στην τριγωνική πλατεία ανακαλύφθηκε μία «τετράγωνη» και μια «στρογγυλή» κατασκευή, κατάλοιπα κτισμάτων με δημόσιο πιθανότατα χαρακτήρα.

Στην κορυφή του λόφου, όπου βρισκόταν η Ακρόπολη, χτίστηκε, κατά τα νεότερα χρόνια, η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής.

Η οχύρωση της πόλης ήταν ιδιαίτερα προσεγμένη και κατασκευάστηκε σε μία φάση με εννιαίο σχέδιο. Τα τείχη της ενισχύονταν από 33 πύργους. Ιδιαίτερης σπουδαιότητας οχυρωματικό έργο αποτελεί ο Προμαχώνας, ο οποίος χτίστηκε στο βόρειο, πιο ευάλωτο σημείο της πόλης. Αποτελείται από δύο Πύργους σε σχήμα U, οι οποίοι ενώνονται με ένα φαρδύ λιθόκτιστο τοίχο.

Η υδροδότηση της πόλης γινόταν από μια πηγή, που βρισκόταν 3 χλμ. ΒΑ του λόφου. Ένας αγωγός λαξευμένος στο βράχο μετέφερε το νερό από την πηγή στην Ακρόπολη. Σε περίπτωση πολέμου ή πολιορκίας το βρόχινο νερό αποθηκεύονταν σε πέντε υπόγειες δεξαμενές νερού, που ήταν λαξευμένες στο φυσικό βράχο.

Για την εξασφάλιση της υγιεινής των πολιτών υπήρχε οργανωμένο σύστημα αποχέτευσης κάτω από τους αρχαίους δρόμους, ώστε να απομακρύνονται τα ακάθαρτα νερά έξω από την πόλη. Τμήμα ενός μεγάλου αγωγού αποστράγγισης υδάτων, το ονομαζόμενο «λαγούμι», έχει εντοπιστεί κοντά σε μια από τις πλατείες της.

Από τις ανασκαφές σωστικές ή μη, που έχουν γίνει μέχρι σήμερα στην ευρύτερη περιοχή του λόφου έχουν αποκαλυφθεί έξω από τα τείχη της πόλης τρία αρχαία Νεκροταφεία, το Βόρειο, το Ανατολικό και το Δυτικό. Το Βόρειο Νεκροταφείο αποκαλύφθηκε το 2006 με αφορμή την κατασκευή της Περιφερειακής Οδού Βόλου-Αγριάς, κατά τη διάρκεια σωστικών ανασκαφών. Χρονολογείται από τα μέσα του 4ου έως τα μέσα του 3ου αι. π.Χ..

Τμήμα του ανατολικού Νεκροταφείου αποκαλύφθηκε το 1960 στην πεδιάδα της Αγριάς. Συγκεκριμένα εντοπίστηκαν: α) κιβωτιόσχημος τάφος στο εργοστάσιο των Τσιμέντων-ΑΓΕΤ β) κιβωτιόσχημος τάφος στις εγκαταστάσεις της Παιδόπολης και γ) επιτύμβια στήλη στις εγκαταστάσεις των δεξαμενών της BP.

Το Δυτικό Νεκροταφείο αποκαλύφθηκε το 1931 από τους Θ. Πολυζώη και Ν. Βασιλάκο, οι οποίοι ανάσκαψαν κιβωτιόσχημους τάφους στους δυτικούς πρόποδες του λόφου και το «Ταφικό Μνημείο» κοντά στη Δυτική Πύλη. Το «Ταφικό Μνημείο» αποτελείται από έναν κιβωτιόσχημο τάφο, που οριοθετείται από περίβολο σε σχήμα Π, από τον οποίο προέρχονται σημαντικά κτερίσματα, όπως ασημένια, χάλκινα και πήλινα αγγεία.

Έξω από την πόλη, στα ανατολικά, βρίσκεται το σπήλαιο του «Διός Μειλιχίου».

Ο Αρχαιολογικός χώρος του λόφου της Γορίτσας είναι επισκέψιμος και πραγματοποιούνται σε αυτόν με τη συνοδεία Αρχαιολόγων και Αρχαιοφυλάκων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μαγνησίας εκπαιδευτικά προγράμματα σε μαθητές σχολείων, όχι μόνο του Βόλου, αλλά και της ευρύτερης περιοχής.



Βιβλιογραφία

* Αδρύμη-Σισμάνη, Β. 1998. «Μια αρχαία πόλη του 4ου αι. π.Χ. πάνω στο λόφο της Γορίτσας», Ιωλκός 7, 30-35. * Βakhuizen, S.C. (ed.) 1992, A Greek City of the Fourth Century B.C., Roma. * Bakhuizen, S.C - Te Riele, G.J. 1977. «Goritsa: A new Survey», ΑΔ 27 (1972) Μέρος Β΄2-Χρονικά, 396-411. * Βequignon, Y. 1931. "Chronique des fouilles et decouvertes archeologiques dans l' Orient helleniques" BCH 55, 450-522. * Biesantz, H. 1965. Die Thessalischen Grabreliefs. * Βουζαξάκης, Κ., Αδρύμη-Σισμάνη, Β., Σκαφιδά, Ε., Μακρή-Σκοτεινιώτη, Θ., Μαλακασιώτη, Ζ., Γεωργίου, Ρ., Γιαννούλου, Ε., 2002. «Ανάδειξη της αρχαίας πόλης πάνω στο λόφο της Γορίτσας. Πρόταση για τη δημιουργία ενός κόμβου Πληροφόρησης για το ευρύτερο οικοπολιτιστικό δίκτυο της Μαγνησίας» Ανάδειξη του Διαχρονικού πλούτου του Βόλου και της ευρύτερης περιοχής», Βόλος 11-13 Μαΐου, 2001 Βόλος, 20-27. * Ιντζεσίλογλου, Χ. 1994. «Ιστορική Τοπογραφία της περιοχής του κόλπου του Βόλου» στο Θεσσαλία, Δεκαπέντε Χρόνια Aρχαιολογικής Έρευνας 1975-1990, Αποτελέσματα & Προοπτικές Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου, Λυών 17-22 Απριλίου, Αθήνα 1994, 31-56. * Leake, W. M. 1835. Travels in Northern Greece Vol. 4, Λονδίνο. * Mezienes, A. 1854. "Memoire sur le Pelion et l' Ossa", Archives des Missions Scientifiques et Litteraires (Serie I), 3, 149-159. * Παπαζαφείρη, Αι. 1962. «Ελληνιστικός Τάφος Αγριάς», Θεσσαλικά Δ', 28-34. * Παπαχατζής, Ν. 1967. Η περιοχή του Βόλου από άποψη ιστορική και Αρχαιολογική, Βόλος. * Te Riele, G.J.M.J. "Appendice: Les Inscriptions Trouvees a Goritsa" ΑΔ 27 Χρον. 1972 (1977), 408-411. * Τe Riele, G.J.M.J. 1991. "An Inscribed Stele" στο A Greek City of the Fourth Century B.C., 304-305. * Windsant, V. 1991, "Τhe Cemetery outside the Westgate" στο A Greek City of the Fourth Century B.C., 289-303.