Το Ιερό - Μαντείο του Απόλλωνα των Αβών ανήκει στους σημαντικούς λατρευτικούς χώρους, που ήρθαν στα φως την τελευταία εικοσαπενταετία.. Στο ιερό, το οποίο βρίσκεται στο Καλαπόδι Φθιώτιδας και συγκεκριμένα στην τοποθεσία των Αγίων Αποστόλων, εντοπίστηκαν από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο σημαντικά αρχιτεκτονικά λείψανα. Σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές (Ηρόδοτος VIII, 33) αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα ιερά της αρχαίας Ελλάδας, αντάξιο αυτού των Δελφών. Οι απαρχές του ιερού ανάγονται στην Υστεροελλαδική ΙΙΙ Α1 εποχή (β΄μισό του 15ου α. π.Χ). Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, το ιερό ανήκε στα ιερά της Φωκίδας που καταστράφηκαν από τους Πέρσες μετά τη μάχη των Θερμοπυλών το 480 π.Χ. Αποκαλύφθηκαν δύο ναοί, αποκαλούμενοι βόρειος κλασικός και νότιος αρχαϊκός με προγενέστερους ή μεταγενέστερους ναούς, που υποδεικνύουν τη θρησκευτική και λατρευτική συνέχεια στο χώρο για τουλάχιστον μιάμιση χιλιετία. Το τελευταίο κτίσμα ανάγεται στα χρόνια του Αδριανού (α΄ μισό του 2ου αι. μ.Χ). Ο νότιος αρχαϊκός ναός, ο μνημειωδέστερος και καλύτερα σωζόμενος, ολοκληρώθηκε στα μέσα του 6ου αι. π.Χ. Είχε διαστάσεις 26,33Χ12,59 μ., ο στυλοβάτης έφερε 6Χ11 κίονες, ιδιαίτερο χαρακτηριστικό δε αποτελούν οι δύο ράμπες πρόσβασης, ανατολικά και δυτικά. Μεταξύ των πλούσιων ευρημάτων από το στρώμα της Περσικής καταστροφής, συγκαταλέγονται αφιερώματα οκτώ σιδερένιων τροχών άμαξας και μία χάλκινη επίστεψη σκήπτρου με τη μορφή κριοκεφαλής. Από τα ευρήματα των προγενέστερων κτισμάτων του νότιου αρχαϊκού ναού ξεχωρίζουν σπαράγματα τοιχογραφιών, του 7ου αι. π.Χ., σύνολο 13 ξιφών και 5 λογχών δοράτων, του 8ου αι. π.Χ., όπως επίσης και μία χάλκινη φιάλη με ανάγλυφη διακόσμηση, εισηγμένη από τη βόρεια Συρία. Σημαντικός θεωρείται ένας εικονιστικός κρατήρας της Μυκηναϊκής εποχής. Στο χώρο του βόρειου κλασικού ναού και πριν την οικοδόμησή του, στα ερείπια του αρχαϊκού βόρειου ναού, δημιουργήθηκε ένα προσωρινό ιερό με έναν βωμό από ασβεστόλιθο για έμπυρες θυσίες, στον οποίο ήταν τοποθετημένο χάλκινο ειδώλιο του Απόλλωνα, ως προσωρινό λατρευτικό άγαλμα.

6. Πιθανόν τα όρια του ιερού ανατολικά του μεγάλου ναού και λείψανα μικρότερων οικοδομημάτων Αρχαϊκής και Κλασικής Περιόδου.

7. Στο βόρειο όριο του χώρου ένας ισχυρός αναλημματικός τοίχος Κλασικής Εποχής και μπροστά από αυτόν λείψανα κλιβάνου και τοίχοι ενός κτιρίου ανάλογης χρονολόγησης.

Κατά το 1976, ο χώρος της ανασκαφής καθώς και γειτονικοί αγροί ελέγχθηκαν μαγνητομετρικά για πιθανή επέκταση της έρευνας. Ο περιβάλλων χώρος του ιερού ερευνήθηκε τοπογραφικά κατά το 1978.