Στην περιοχή του σημερινού οικισμού των Σταγείρων από το ύψος του ενοριακού ναού της Γέννησης της Θεοτόκου, κηρυγμένου ιστορικού διατηρητέου μνημείου, και δυτικότερα, επί επτά λόφων, είχε αναπτυχθεί κατά τα πρώιμα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας, εκτεταμένη εγκατάσταση μεταλλωρύχων για την επεξεργασία μεταλλευμάτων, κυρίως αργύρου, γνωστή με το όνομα των Σιδηροκαυσίων, με πληθυσμό επτά χιλιάδων κατοίκων, αποτελούμενη από πολυτελείς κατοικίες, πλατείες, χάνια, λουτρά και τεμένη. Τα Σιδηροκαύσια όμως προϋπήρχαν κατά τη βυζαντινή περίοδο και αποτελούσαν το δεύτερο μισό του 9ου αιώνα ένα από τα οκτώ γνωστά χωριά της Χαλκιδικής. Στα παλαιολόγεια χρόνια μαζί με την περιοχή της Ιερισσού και Αραβενικείας αποτελούν το κατεπανίκιον της Ιερισσού ή της Αραβενικείας.

Τα ερείπια της πόλης καταλαμβάνουν το σημερινό λόφο του Αγίου Δημητρίου, την πλαγιά βόρεια του σημερινού οικισμού των Σταγείρων και το πλάτωμα νότια του πρώτου δρόμου και του ασφαλτόδρομου. Είναι κηρυγμένα ως μεσαιωνικό φρουριακό συγκρότημα των Σιδηροκαυσίων.

Τα κυριότερα σωζόμενα κτίσματα είναι δύο πύργοι, ο ένας στο πλάτωμα -σημερινό πάρκο του Αριστοτέλη- ονομαζόμενος Πύργος του Μαδέμ Αγά και ο άλλος βόρεια του χωριού. Κτιριακό συγκρότημα δίπλα στον πρώτο πύργο, γνωστό και ως κονάκι του Μαδέμ Αγά που αποτελούσε και το διοικητικό κέντρο του οικισμού. Διατηρείται επίσης ένα λουτρό στην ανατολική παρειά του λόφου, ένα δεύτερο βόρεια του χωριού και θεμέλια ενός μιναρέ, σχετιζόμενα με την ύπαρξη τεμένους. Υπάρχουν επίσης και διάσπαρτοι τοίχοι, τόσο στο λόφο του Αγίου Δημητρίου όσο και στην πλαγιά του βουνού, που θα χρησίμευαν ως άνδηρα γα τις οικίες, οι οποίες είχαν κτιστεί εκεί.

Ο οικισμός αυτός που καλείται και ''Κάστρο του Ισβόρου'' μαζί με τον Ίσβορο (σημερινή Στρατονίκη) συνιστούν τα Σιδηροκαύσια των χρόνων της Οθωμανοκρατίας. Ήδη από τα μέσα του 15ου αιώνα ο χώρος αυτός αποτελεί σουλτανικό ''χάσι'' και το καθεστώς αυτό ισχύει έως και τα μέσα του 19ου αι. Στα 1537 εκδίδεται τρίτος κανονισμός λειτουργίας, αναφερόμενος στο νομισματοκοπείο των Σιδηροκαυσίων. Η αποδοτικότητα των μεταλλείων ελαττώνεται κατά το 17ο και 18ο αι., ενώ παύει η λειτουργία του νομισματοκοπείου. Μετά από μία περίοδο διακοπής της παραγωγής γίνονται προσπάθειες επαναλειτουργίας των εργασιών κατά τον 18ο αι., που οδηγούν στην οικονομική ανόρθωση της περιοχής. Την εποχή αυτή δημιουργείται το ''Κοινόν του Μαδεμίου'' -ένωση 12 χωριών τα καλούμενα Μαντεμοχώρια, με σκοπό τη συνέχιση της παραγωγής του αργύρου. Τότε ανεγείρονται οι ναοί του Αγίου Νικολάου Στρατονίκης (1813) και Γέννησης της Θεοτόκου Σταγείρων (Κάστρου, 1813-14). Η Επανάσταση του 1821, στην οποία πρωταγωνίστησαν τα Μαντεμοχώρια, προκάλεσε την ολοκληρωτική καταστροφή τους. Επαναλειτούργησαν μόνο το 1875.