Και στις τρεις πόλεις της Περραιβικής Τρίπολης Πύθιο, Άζωρο και Δολίχη οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως ερείπια της ελληνιστικής και της ρωμαϊκής κυρίως περιόδου. Σε κάθε πόλη διασώζονται ίχνη από κτίσματα διαφορετικής χρήσης και λειτουργίας ενώ η Άζωρος και η Δολίχη αποδεικνύεται ότι ήταν οχυρωμένες με περίβολο.

Το Πύθιο εκτείνεται στο λόφο Άγιοι Απόστολοι, στις δυτικές υπώρειες του Ολύμπου. Το 1997 επισημάνθηκε μέσα σε πυκνό δάσος πουρναριών το περίφημο ιερό αλλά δεν ανσκάφηκε. Αντίθετα δόθηκε βαρύτητα στην ανασκαφή δύο ναών της ρωμαϊκής εποχής κοντά στο ιερό. Ο πρώτος ναός ανήκει στον Απόλλωνα Πύθιο και ο δεύτερος στον Ποσειδώνα Πατρώο. Και τα δύο οικοδομήματα χρονολογούνται στα χρόνια του ρωμαίου αυτοκράτορα Οκταβιανού Αύγουστου. Οι δύο ναοί είναι διαστάσεων 33 x 13 μ. Ο ναός του Απόλλωνα ανασκάφτηκε σχεδόν ολοκληρωτικά. Από ένα περιμετρικό πλακόστρωτο δημιουργείται στη θέση ένα πόδιο, ύψους 0,50 μ., πάνω στο οποίο θεμελιώθηκε ο ναός. Διαθέτει πρόναο και σηκό. Οι τοίχοι είναι κατασκευασμένοι με σχιστολιθικό υλικό και εσωτερικά ήταν επενδυμένοι με έγχρωμα κονιάματα. Ο ναός έδωσε εκπληκτικά ευρήματα (δύο ακέφαλα λατρευτικά αγάλματα του θεού, το ένα από τα οποία φέρει στο στήριγμα του την επιγραφή του καλλιτέχνη: ''Φιλήμων εποίησε''). Πλήθος επιγραφών και γλυπτών, τα οποία προέρχονται από το αρχαιότερο ιερό του Απόλλωνα, βρέθηκαν στην υποδαπέδια επίχωση του ρωμαϊκού ναού. Από τα ευρήματα ξεχωρίζουν ένα ακέφαλο άγαλμα του Απόλλωνα Μουσαγέτη και τρεις βασιλικές επιστολές, από τις οποίες η μία είναι του βασιλιά της Μακεδονίας Δημήτριου Β΄, γιου του Αντίγονου Γονατά και οι άλλες δύο του βασιλιά Αντίγονου Δώσωνος.

Από τη δεύτερη πόλη της Περραιβικής Τρίπολης, την Άζωρο, είναι ορατός σήμερα ο οχυρωματικός της περίβολος. Μετά από ευρύτατο καθαρισμό του περιβόλου στην ακρόπολη και κάτω πόλη με σωστική ανασκαφή αποκαλύφτηκε ένας ισχυρός αναλημματικός τοίχος του 5ου αι. π.Χ., μήκους 47 μ. και ύψους 1,50 - 2,50 μ. Παράλληλα με τον πολυγωνικό αυτό τοίχο ήρθε στο φως και ένας άλλος του 3ου αι. π.Χ. Ο δεύτερος τοίχος κατασκευάστηκε για να στηρίζει ένα πλάτωμα-άνδηρο, όπου είχε θεμελιωθεί η αστική έπαυλη του Νικάρχου. Η πολυτελής αυτή έπαυλη δεν έχει ερευνηθεί ακόμη. Ονομάστηκε έπαυλη του Νικάρχου, γιατί στο αίθριό της βρέθηκε στημένη στη θέση της μια μεγάλη επιγραφή-επιστολή του βασιλιά της Μακεδονίας Αντίγονου Δώσωνος προς το βασιλικό επιστάτη της Περραιβικής Τρίπολης Νίκαρχο. Στην ευρύτερη περιοχή, ανάμεσα σε τοίχους αρχαίων κτηρίων και σύγχρονους λιθοσωρούς βρέθηκαν θραύσματα γλυπτών και αρχιτεκτονικά μέλη ιωνικού ναού του 3ου αι. π.Χ., που οι επιγραφές αποδίδουν στον Απόλλωνα Λύκειο. Ακόμη συγκεντρώθηκαν περίπου 120 επιτύμβιες στήλες.

Η Δολίχη βρίσκεται νοτιανατολικά της σημερινής κωμόπολης του Σαρανταπόρου. Με την έρευνα εντοπίστηκε η ακρόπολη, η οποία ήταν οχυρωμένη με ισχυρό τείχος, πλάτους 3 μ. Το τείχος διακόπτεται κατά διαστήματα 29 μ. από ημικυκλικούς εξωτερικά και ορθογώνιους εσωτερικά αμυντικούς πύργους με διαστάσεις 7 x 18 μ. Η ακρόπολη χωριζόταν από τα τείχη της κάτω πόλης με ξεχωριστό εγκάρσιο τείχος. Η πόλη εκτεινόταν ανατολικά της ακρόπολης, έφτανε μέχρι τον Τιταρήσιο ποταμό και καταλάμβανε μια έκταση πάνω από 500 στρέμματα. Το δυτικό τείχος της κάτω πόλης αποκαλύφτηκε σε μήκος 75 μ. Διαθέτει και αυτό ισχυρούς αμυντικούς πύργους. Η οχυρωματική τέχνη θυμίζει έντονα εκείνη μακεδονικών πόλεων. Νότια της ακρόπολης επισημάνθηκε ένα πλάτωμα-άνδηρο, το οποίο ορίζεται με ισχυρό αναλημματικό τοίχο μήκους 70 μ., πάνω στο οποίο ανασκάφτηκε μια υστεροελληνιστική στοά σε μήκος 85 μ. Περιμετρικά της στοάς άρχισαν να αποκαλύπτονται κάποια ορθογώνια κτήρια. Κτίστηκαν σε δύο οικοδομικές φάσεις, από τις οποίες η πρώτη ανάγεται στις αρχές του 3ου αι. π.Χ. και η δεύτερη στους αυτοκρατορικούς χρόνους. Ο ένας από τους χώρους αυτούς λόγω των ευρημάτων του χαρακτηρίστηκε ως ιερός. Τα υπόλοιπα οικοδομήματα δεν μπορούν να ταυτιστούν ακόμη.