ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΦΩΤΟΘΗΚΗ
 
 
Χαρακτηριστικός τάφος της Πρωτοελλαδικής περιόδου.
Στο χώρο αυτό, κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού ή Πρωτοελλαδική, εγκαταστάθηκε το νεκροταφείο ενός παρακείμενου οικισμού, του οποίου όμως η θέση δεν έχει εντοπιστεί.

Το στρώμα αργιλικών ψαμμιτών και αργιλικής μάργας ή κιμηλιάς που υπάρχει στην περιοχή λαξεύεται εύκολα και προσφέρεται για την κατασκευή των τάφων. Οι τάφοι είναι θαλαμοειδείς και αποτελούνται από ένα κάθετο όρυγμα πρόσβασης ή «δρόμο» και το θάλαμο, ο οποίος είναι συνήθως μικρών διαστάσεων, τετράπλευρης, κυκλικής ή ελλειπτικής κάτοψης . Τάφοι αυτής της μορφής έχουν βρεθεί σε αρκετές θέσεις στην Ελλάδα καθώς και στη γειτονική Ήλιδα. Η είσοδος του θαλάμου ανοίγεται σε ένα από τα τοιχώματα του «δρόμου», είναι μικρών διαστάσεων και σφραγίζεται με όρθια καλυπτήρια πλάκα ή ξερολιθιά. Σε μερικές περιπτώσεις ο ίδιος «δρόμος» οδηγεί σε δύο θαλάμους, οι οποίοι ανοίγονται είτε σε δύο αντιδιαμετρικά, είτε σε δύο γειτονικά τοιχώματα του. Μερικοί από τους τάφους με τετράπλευρη κάτοψη φέρουν στην απέναντι της εισόδου πλευρά λαξευτό επίμηκες θρανία ή τράπεζα.

Οι μικρότεροι τάφοι, οι κυκλικοί περιέχουν μία ταφή σε πλάγια συνεσταλμένη στάση, ακτέριστη ή με λίγα κτερίσματα, συνήθως πήλινα αγγεία. Οι μεγαλύτεροι τετράπλευροι τάφοι χρησίμευαν για πολλαπλές ταφές με παραμερισμό των σκελετών των προγενέστερων τάφων.

Τα αγγεία είναι χειροποίητα από χονδροειδή πηλό και έχουν με παχιά τοιχώματα, ανομοιογενή όπτηση, ενίοτε ερυθρό επίχρισμα και στίλβωση. Επικρατούν τα κλειστά σχήματα με συνηθέστερη την πρόχου.

Κατά την Ύστερη εποχή του Χαλκού, την Υστεροελλαδική ή μυκηναϊκή, ο χώρος χρησιμοποιείται και πάλι για τον ίδιο σκοπό. Δημιουργείται εδώ ένα εκτεταμένο νεκροταφείο μυκηναϊκών θαλαμοειδών τάφων με διάρκεια ζωής αιώνων, από τα τέλη της ΥΕΙΙΙΑ1 μέχρι την ύστερη ΥΕ ΙΙΙΓ περίοδο (1375-1050/30 π.Χ.).

Οι μυκηναϊκοί τάφοι είναι επίσης θαλαμοειδείς αλλά διαφέρουν από τους πρωτοελλαδικούς. Είναι μεγαλύτεροι, με επιμήκη επικλινή δρόμο και θάλαμο κυκλικής, ελλειπτικής ή πεταλόσχημης κάτοψης. Η είσοδος φράσσεται με ξερολιθιά, έχει οριζόντιο ή οξυκόρυφο υπέρθυρο και οδηγεί στο θάλαμο μέσα από επίμηκες χαμηλό στόμιο. Σε αρκετούς τάφους διατηρούνται τα ίχνη του σκαπτικού εργαλείου, κυρίως στα τοιχώματα του θαλάμου.

Οι νεκροί, σε πλάγια συνεσταλμένη ή, σπανιότερα ύπτια οκλάζουσα στάση, αποτίθενται είτε απ? ευθείας στο δάπεδο του θαλάμου, είτε σε λάκκους που καλύπτονται με πλάκες από ψαμμόλιθο ή κροκαλοπαγή λίθο. Οι μεγαλύτεροι και αρχαιότεροι τάφοι χρησιμεύουν για πολλαπλές ταφές (οικογενειακοί) και κάποιοι από αυτούς διατηρούνται σε χρήση για αρκετές γενεές. Στην περίπτωση αυτή δημιουργείται χώρος για τις νέες ταφές είτε με ανακομιδή των σκελετών και κτερισμάτων των προηγουμένων σε κόγχες που λαξεύονται συνήθως στα τοιχώματα του δρόμου, είτε με απλό παραμερισμό σε μια άκρη του θαλάμου. Υπάρχουν όμως και «ατομικοί» τάφοι, ο θάλαμος των οποίων είναι πολύ μικρών διαστάσεων. Τα κτερίσματα είναι συνήθως πήλινα αγγεία χαρακτηριστικών τύπων, όπως ο ψευδόστομος αμφορέας, ο αμφορίσκος ή το κυλινδρικό αλάβαστρο.

Κατά την κατασκευή των μυκηναϊκών τάφων, πολλοί από τους πρωτοελλαδικούς καταστράφηκαν εν μέρει ή το σύνολό τους. Το ποσοστό των πρωτοελλαδικών τάφων που έχουν υποστεί επεμβάσεις κατά τη μυκηναϊκή εποχή υπολογίζεται στο 86% του συνόλου. Δυστυχώς στη σύγχρονη εποχή υπέστησαν ανυπολόγιστη βλάβη και οι μυκηναϊκοί τάφοι από την δραστηριότητα των αρχαιοκαπήλων. Για πρώτη φορά το 1961 είχε τυχαία βρεθεί και ερευνηθεί στο Καλαμάκι ένας θαλαμοειδής μυκηναϊκός τάφος. Όμως η σωστική ανασκαφική έρευνα του νεκροταφείου, η οποία βασικά έχει περιοριστεί στο ΝΑ τομέα και δεν έχει ολοκληρωθεί, έγινε κυρίως το 1994-95, όταν, μετά από καταγγελία, διαπιστώθηκε μεγάλης κλίμακας λαθρανασκαφή. Περισσότεροι από 50 τάφοι και μάλιστα οι καλύτερα διατηρημένοι έχουν υποστεί άγρια σύληση από τα αλλεπάλληλα κτυπήματα των αρχαιοκαπήλων τα οποία συνεχίζονται μέχρι και σήμερα.
Συντάκτης
ΣΤ΄ΕΠΚΑ