ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΕΚΘΕΣΕΙΣ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΦΩΤΟΘΗΚΗ
 
 
 
Εκθέσεις
| Περιγραφή | | Εκθέματα |

Ο Παλαιοχριστιανικός ναός

 
Ψηφιδωτό με παγώνι
Η έκθεση έχει ως στόχο να δώσει στον επισκέπτη την εικόνα της γενικής μορφής και των επί μέρους στοιχείων που απαρτίζουν το ναό κατά τους πρώτους αιώνες του θριάμβου του χριστιανισμού, την παλαιοχριστιανική εποχή (4ος-7ος αι. μ.Χ.), και ιδιαίτερα κατά τον 5ο και 6ο αιώνα. Τα γενικά στοιχεία της μορφής του ναού παρουσιάζονται με κείμενα, σχέδια και φωτογραφίες. Κυρίαρχος τύπος είναι η βασιλική, ένας ορθογώνιος χώρος με κεραμοσκέπαστη στέγη, ο οποίος χωρίζεται με κιονοστοιχίες σε κλίτη και καταλήγει στην ανατολική πλευρά σε κόγχη. Άλλος συνηθισμένος τύπος ναού είναι ο περίκεντρος, που συναντάται σε διάφορες παραλλαγές, με μορφή κυκλική ή πολυγωνική.

Η έκθεση στεγάζεται στην πρώτη αίθουσα του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού και οργανώθηκε έτσι ώστε να δίνει πληροφορίες σε διάφορα επίπεδα. Το ορθογώνιο σχήμα της αίθουσας μοιάζει με αυτό της βασιλικής, έτσι, τα αντικείμενα έχουν εκτεθεί με τρόπο που παραπέμπει στην πραγματική τους θέση μέσα στο ναό. Οι βάσεις των κιόνων τοποθετούνται στο δάπεδο και τα κιονόκρανα ψηλά, με μεταλλικές κατασκευές. Ο άμβωνας είναι σε θέση παρόμοια με τη θέση του στο ναό, ενώ μπροστά στη μία στενή πλευρά της αίθουσας σχηματίζεται αφαιρετικά, με θωράκια και πεσσίσκους, το χαμηλό παλαιοχριστιανικό τέμπλο. Παράλληλα, τα ίδια αυτά αντικείμενα σε άλλο επίπεδο απαρτίζουν τυπολογικές ομάδες (γλυπτά, ψηφιδωτά, τοιχογραφίες κ.ά.). Επί πλέον, η ομαδοποίηση αντικειμένων που προέρχονται από συγκεκριμένα μνημεία (Αχειροποίητος Θεσσαλονίκης, Άγιος Δημήτριος Θεσσαλονίκης, Αγία Παρασκευή Κοζάνης, βασιλική οδού Γ΄ Σεπτεμβρίου Θεσσαλονίκης), συνδέει, ουσιαστικά, την έκθεση με τα ίδια τα μνημεία.
 
 
Συντάκτης
Δ. Ναλπάντης, αρχαιολόγος
 
 

Ενότητες της Έκθεσης
 
- Διάκοσμος του ναού
Εκτίθενται αρχιτεκτονικά γλυπτά (άμβωνες, κίονες, κιονόκρανα και βάσεις κιόνων, θωράκια, επίκρανα παραστάδος, κοσμήτης), εντοίχιες τοιχογραφίες, εντοίχια και επιδαπέδια ψηφιδωτά, εντοίχια μαρμαροθετήματα και υαλοστάσια. Από τα εκθέματα ξεχωρίζουν ένα ψηφιδωτό με απεικόνιση παγωνιού από τη βασιλική του Αγίου Δημητρίου, η τοιχογραφία των Αγίων Αναργύρων από την κρυπτή στοά της Αγοράς της Θεσσαλονίκης, εντοίχιο μαρμαροθέτημα από τον Άγιο Δημήτριο Θεσσαλονίκης και το ψηφιδωτό δάπεδο της βασιλικής, που βρέθηκε βόρεια του ναού των Ταξιαρχών Θεσσαλονίκης.

- Λειτουργικά-λατρευτικά αντικείμενα
Στα εκθέματα περιλαμβάνονται χειρόγραφο ευαγγέλιο, αναθηματικοί σταυροί, λίθινη σφραγίδα άρτου, μεταλλικά πολυκάνδηλα, μεταλλικά και πήλινα λυχνάρια, γυάλινες καντήλες, αργυρά κοχλιάρια, νομισματικός θησαυρός, λειψανοθήκες εγκαινίου. Από τα σημαντικότερα εκθέματα είναι ένας χάλκινος αναθηματικός σταυρός του 6ου αιώνα και η ασημένια λειψανοθήκη από τη Νέα Ηράκλεια Χαλκιδικής.