Το οχυρό συγκρότημα των Τρουπάκηδων - Μούρτζινων στην Καρδαμύλη δωρήθηκε το 1967 στο Ελληνικό Δημόσιο από τις ιδιοκτήτριές του Μαρία και Ελένη Μπουκουβαλέα, κληρονόμους των Μούρτζινων, προκειμένου να στεγάσει Κλασικό, Βυζαντινό και Λαογραφικό Μουσείο. Το 1994 κηρύχθηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο [Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ30/21404/445/26-5-94 (ΦΕΚ 446/τ. Β΄/14-6-1994)]. Το 2000 ξεκίνησε η διαδικασία παραχώρησης στο ΥΠΠΟ της κατοχής, χρήσης και διαχείρησης του συγκροτήματος. Το χρονικό διάστημα 1999 - 2004 ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση τμήματός του, που περιλάμβάνει την τριώροφη οχυρωμένη κατοικία και τα προσκτίσματά της από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών Μεταβυζαντινών Μνημείων, και η μετατροπή του σε Μουσείο από τη Διεύθυνση Βυζαντινών Μεταβυζαντινών Μνημείων -σήμερα Διεύθυνση Βυζαντινών Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων- και την 5η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το Β΄και Γ΄Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης
.

Αποτελεί το πρώτο μουσείο - ενημερωτικό σταθμό που πραγματοποιήθηκε στην περιοχή της Μάνης στα πλαίσια του έργου "Δίκτυο Μουσείων Μάνης" . Το έργο αυτό στοχεύει στην ανάδειξη της πολιτισμικής ταυτότητας της Μάνης και περιλαμβάνει τη διαμόρφωση σε επισκέψιμους εκθεσιακούς χώρους - ενημερωτικούς σταθμούς και άλλων αναστηλωμένων μνημείων που ανήκουν στο ΥΠ.ΠΟ.: του Γαλλικού Ινστιτούτου στην Καλαμάτα, του Πύργου Ντουράκη στην Καστάνια και του Πύργου Πικουλάκη στην Αρεόπολη.


Η μόνιμη έκθεσή του Μουσείου στην Καρδαμύλη αφορά την οικιστική και κοινωνική οργάνωση των Μανιατών και στεγάζεται στην τριώροφη πυργοκατοικία - οντά του οχυρού συγκροτήματος των Τρουπάκηδων - Μούρτζινων. Εκτός από τη μόνιμη έκθεση ως έκθεμα λειτουργεί και το ίδιο το συγκρότημα με την ανάδειξη των επιμέρους χώρων του.

Η μελέτη της δεύτερης φάσης του έργου προτείνει την αποκατάσταση του πύργου, την αναστήλωση του νότιου κτιρίου με το ελαιοτριβείο και επεμβάσεις στην αποθήκη, τα τείχη και το ναό του Αγίου Σπυρίδωνα, ούτως ώστε να αποδοθεί στους επισκέπτες ολοκληρωμένο το πρώτο οχυρωμένο συγκρότημα Μανιάτη καπετάνιου που λειτουργεί ως Μουσείο.


Το Μουσείο ανήκει σήμερα στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας.