ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΦΩΤΟΘΗΚΗ
 
 
© Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
Νοτιοδυτικό τμήμα οχύρωσης
Στο Αρμενοχώρι Καστοριάς, βορειοδυτικά του Άργους Ορεστικού, εντοπίστηκαν και ανασκάφηκαν τμήματα της Διοκλητιανούπολης.

Με ερευνητικές τομές που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια αποκαλύφθηκε η περίμετρος των τειχών η οποία ανέρχεται σε 3 χλμ. Με την ανασκαφική έρευνα των τελευταίων ετών ερευνήθηκε το ΝΔ τμήμα των τειχών σε μήκος 119 μ. Πρόκεται για διπλό τείχος το πάχος του οποίου κυμαίνεται από 2,40 έως 2,80 μ. Εδράζεται σε φυσικό βράχο, προσαρμοσμένο ως προς την κατεύθυνση και την κλίση του στις ανισοσταθμίες του εδάφους, και παρακολουθεί με κύρια κατεύθυνση ΒΔ - ΝΑ τη βραχώδη ακμή των πρανών του παραρρέοντος ποταμού Αλιάκμονα. Τα ευρήματα που προέκυψαν από την ανασκαφή στο χώρο είναι ένας πολύ σημαντικός θησαυρός 16 χάλκινων νομισμάτων μεταξύ των οποίων αναγνωρίστηκαν 2 Μαξιμιανού, 4 Μαξιμίνου Δάια και 5 Λικινίου Ι.

Η έρευνα στο εσωτερικό των τειχών αποκάλυψε λείψανα κτίσματος που ταυτίζεται με το κεντρικό τμήμα κατοικίας, η ανέγερση και χρήση της οποίας τοποθετείται με βάση τα κινητά ευρήματα και κυρίως από τα νομίσματα, στον 4ο αιώνα. Αντίστοιχα τμήμα μιας ακόμη οικίας της ίδιας περιόδου ερευνήθηκε ανατολικότερα.

Δυτικά της εξωτερικής παρειάς του τείχους ερευνήθηκε τμήμα νεκροταφείου με 55 ταφές εκ των οποίων οι 36 ήταν κεραμοσκεπείς και οι 19 λακκοειδείς. Με βάση τα νομίσματα και τα κτερίσματα των τάφων τα χρονικά όρια χρήσης του νεκροταφείου είναι ο 4ος αιώνας και ειδικότερα το β' μισό του.

Στον ίδιο αρχαιολογικό χώρο της Διοκλητιανούπολης, εντός των τειχών, στο παρελθόν είχε ερευνηθεί οικία με πέντε χώρους και εσωτερική αυλή, ενώ λέιψανα μιας ακόμη παλαιοχριστιανικής οικίας με τρικλίνιο εντοπίστηκαν και στο δυτικό τομέα του οικισμού.

Εκτός από τα παραπάνω, κατά τη διάρκεια ανασκαφικών ερευνών ήρθαν στο φως και τμήματα των λατρευτικών κτιρίων της πόλης. Ειδικότερα, στο μέσον περίπου του οικισμού ανασκάφηκε τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική συνολικού μήκους 26,90μ. και πλάτους 23,40μ. Ανατολικά προεξέχει η κόγχη του Ιερού Βήματος η οποία είναι ημικυκλική και φέρει εξωτερικά πέντε αντηρίδες. Στην ίδια θέση αργότερα, επανιδρύθηκε μια δεύτερη βασιλική η οποία διατηρεί το μήκος της πρώτης αλλά παρουσιάζει μειωμένο πλάτος. Μετά την καταστροφή του ναού, ο χώρος μετατρέπεται σε εκτεταμένο νεκροταφείο με περισσότερες από 50 ταφές.

Μια δεύτερη παλαιοχριστιανική βασιλική (παλαιοχριστιανική βασιλική Β') εντοπίστηκε σε απόσταση 500 μ. περίπου έξω από τα ΒΔ τείχη. Λατρευτικό πυρήνα του ναού αποτέλεσε ένας μεγάλος καμαροσκέπαστος τάφος με προθάλαμο και βαθμίδες καθόδου, συνολικών διαστάσεων : 7,50 μ. μήκος και 1,90 μ. πλάτος. Στην ανατολική πλευρά του τάφου σχηματίζεται η κόγχη του ιερού. Αν και έχουν βρεθεί λείψανα πεσσοστοιχίας στο νότια του κεντρικού κλίτους, κάτι αντίστοιχο δεν φαίνεται να ίσχυε στη βόρεια πλευρά, όπου δεν υπάρχουν ενδείξεις κλίτους. Στη δυτική πλευρά του ναού αναπτύσσεται ισοπλατής νάρθηκας, ο οποίος επικοινωνεί μέσω τριών ανοιγμάτων με τον κυρίως ναό. Σε δεύτερη φάση ο λατρευτικός χώρος καταργείται και στη θέση του σχηματίζεται τρίκλιτη βασιλική. Παρά την έλλειψη αρχαιολογικών δεδομένων αιτία καταστροφής τη δεύτερης αυτής φάσης θεωρείται η επιδρομή των Οστρογότθων του τέλους του 5ου αιώνα. Και σ' αυτή την περίπτωση, μετά την καταστροφή της βασιλικής ακολούθησε μετατροπή του χώρου σε νεκροταφείο.

Τέλος, μια ακόμη βασιλική ερευνήθηκε εκτός Τειχών, στη θέση Παραβέλα νότια του ταφικού μνημείου που εντοπίστηκε στο αίθριο ενός ρωμαϊκού λατρευτικού κτίσματος. Πρόκειται για τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με νάρθηκα, γενικών διαστάσεων 34,50 μ. επί 18,50 μ. Σε Δεύτερη φάση, στο βόρειο κλίτος της βασιλικής δημιουργήθηκε παστοφόριο και η βασιλική επεκτάθηκε προς τα δυτικά.
Συντάκτης
Αντώνης Πέτκος, αρχαιολόγος